- Идэрцог ... Одоо яанаа гэж Хайдав арга тасран шивэгнэвэл хэн ч хариу дуугарсангүй . Нөгөө гурав давхин ирж тэднийг гогцоорон хоёр гурав тойрсноо бууцгааж Идэрцог
- За бацаанууд хаачиж яваа юм гэж асуулаа .
- Түлээнд л ... гэж Мөнхөөг аяархан хэлтэл
- Түлээ их байна уу тэгээд ... гэж лавлав .
- Мэдэхгүй бид нар ийшээ ойрд яваагүй .
- Тэрлэгнүүдээ тайлж энд овоолоод өндөр намаараа жагсацгаа .
Тэд тушаалыг дор нь биелүүлж эгнэн жагслаа .
- Мөнгө бий юү ?
- Байхгүй .
- Нялгадаагүй биз ?
- Үнэн . Идэрээ ахаа бидний хэнд ч мөнгө байхгүй гэж Батжааг бусдыгаа төлөөлөн хэлсэнд
- Чамаас асуугаагүй байна . Чи муу баас манай дүүг их дээрэлхдэг гэсэн байхаа . Бас намайг аавдаа хэлээд аймгийн шоронд хатаалгачих юм гэлүү . Харъял даа . Ял хийгээгүй хулгайчийг чиний тэр хэлтсийн төлөөлөгч улаан Банзрагч яадгийг үзэе л дээ . Гутлаа тайл гэж тушаалаа .
- Аа Идэрээ ахаа . Би тэгж хэлээгүй шүү дээ . Миний хоолойны өвчин сэдэрчихнэ . Та уучилчих л даа .
- Шоорогоноод байна уу муу өлөн бөөс минь . Тэгвэл өөрөөр үзнэ шүү .
- За за ойлголоо Идэрээ ахаа гэнгүүт Батжаа суун тусаж нусаа шоржигнуулан гутлаа тайллаа . Идэрцог дагуулуудынхаа нэгэнд
- Тэр тэрэгнийх нь оосрыг тайлаад ир гэж тушаагаад шанаагаа гүвэлзүүлэн Батжаагийн хоёр гарыг дээсний нэг үзүүрээр дангинатал хүлж нөгөө үзүүрийг нь дугуйныхаа суудалд бэхлүүт
- Чирэгдээд үхвэл хохь чинь шүү гэж хэлчихээд дугуйгаа унан давхисанд Батжаа хөтлөгдөн гүйлээ . Идэрцог буцаж ирмэгц бүгдийг нь хуу нэгжинэ гэхээс Төгөлдөрийн гол горойно . Учир нь халаасанд нь дэлгүүрээс молоко авах гээд амжаагүй хоёр төгрөг байж байлаа . Идэрцог түүнийг олмогц
- Мөнгөө нууж шоорогонолоо гээд зодох бол энүүхэнд . Хүнээс гарамгүй сонин содон арга бодож олоод хүн тамлахдаа гаргууд билээ . Гарын хуруунуудын үзүүрийг хумиж атгаад салаануудад нь хөвөн хавчуулж шатаана , хүнд арзгай хад хөлд нь барьж хүлээд уралдуулж түрүүлснийг нь тав хоцорсоныг нь тус бүр хорь ташуурдаж зугаагаа гаргадаг түүнд мөнгөө нуумаглаад баригдах юм бол ёстой зүүдэнд багтамгүй шийтгэлээр шийтгүүлнэ гэсэн үг . Төгөлдөр дэмий л хоёр дагуулын зүг хялалзаж сиймхий хүлээвч нөгөө хоёр муур шиг жартайтал
ширтчихээд харц салгадаггүй . Балардагийн даваа Батжааг чирээд юү юүгүй ирж явлаа . Тэгтэл ашгүй нэг дагуул тамхи татах гээд нөгөө дагуул нь асааж өгөх гээд шүдэнз зурж хоёул бөхийх тэрүүхэн чөлөөнд мөнгөө доош нь унагаж хөлөөрөө шороо этүүрдэн булж орхилоо . Идэрцог дэргэд нь давхин ирмэгц дугуйнаас ихэмсэглэн бууж нус нулимасандаа хутгалдсан Батжаагийн бөгс рүү падхийтэл өшиглөн
- Жагсаалдаа ор гэмэгц эхнээс нь эхлэн нэгжиж гарлаа . Тэгээд мөнгө олоогүйдээ уурсан лантуу шиг хүнд нударгаа зангидан шилэн хүзүү рүү нь цохилон унагаж , хүнсийг нь хуу хаммагц
- За ингээд тонилоцгоо . Аав ээждээ хэлээд үзээрэй . Ямар явж үзээгүй аймаг , сууж үзээгүй гяндан биш . Гарч ирээд матсан хулгайчийн чөмгийг ташиж Улаан саарьт булчихаад учраа олно . Мэдэв үү гэчихээд сум руу арилаад өглөө . Батжаагийн хөл бамбайж улайн чулуунд цохигдон язарч өргөс зангуу зайгүй шигсэн байв . Тэд нөхрийнхөө хөлийг өвөр дээрээ тавьчихаад шуухитналдан өргөс зангууг нь түүлээ . Батжаа нулимасаа гилтэгнүүлэн ёолж ёхлон гутлаа өмсөнгөө
- Нэг л өдөр муу хулгайчийн нуруу руу хутга шаана даа хэмээн зүхэнгээ үе үе дуу алдан ёолно . Түлээ түүх тухайд санахын ч аргагүй болсон хэд Батжааг Төгөлдөрийн тэргэнд суулган ээлжлэн чирсээр буцахдаа
- Хэзээ нэгэн цагт Идэрцогоос хариугаа авахдаа л нэг авна хэмээн нэгэн дуугаар тангараглаж явлаа .
Тооны хичээл дээр дараалсан гурван том тав авч Жаргалмаагийн араас хурдалж явснаа Төгөлдөр тооныхоо учрыг олохоо больж самгардлаа . Ядахад Норжмоо багш жаахан мэрийвэл Төгөлдөр онц гарч ч болох юм хэмээн анги нийтийг нам гүм болтол ам дүүрэн зарласан байхад шүү . Толгой нь дүнсийн мангуурч тоогоо бодохоор суух бүрийд анхи өөр юм бодогдоно . Сууж босон хэсэг холхисноо тэсэлгүй гарч халуун ус руу харах бүрийд аймгийн шоронгийн харанхуй хонгил , галзуурч яахаас ч буцахаа байсан чөтгөртэйгээ үзэгдэж “ Эй болиё “ гэж шивнээд
буцаж орно . Тэгтэл нэг өдөр яг энэ үгээ шивнэж зогстол онч мэргэн бодол тархинд нь зууханд орсон шаваг шиг дүрсхийдэг байгаа . Норжин багш л өдөр бүхэн усанд орж бай гэсэн юм чинь , би ямар Базар гуайтай уулзах гэж байгаа биш усанд орж бөөсөө арилгаж байгаа юм чинь яахав дээ гэсэн бодол тархи руу нь харавмагц бараг л дуу аялах шахан алчуур саван солих дотуур хувцас зэргээ өвөртөө түнтийтэл чихээд ном дэвтэр хоёроо бүснийхээ цаагуур лавхан шургуулж халуун ус руу эрмэг зоригтой алхлаа . Базар гуай нар бараадан суугаад урт богино төмөр хоолойнуудыг том хар лантуугаар тоос манан дэгдээн ааг амьсгаагүй балбаж байлаа .
- Та юү хийж байгаа юм бэ ?
- Аа Төгөлдөр хүү ойрд үзэгдэхгүй яагаа вэ . Ээж нь загнаагүй биз дээ .
- Үгүй ээ . Зав гардаггүй . Өнөөдөр усанд оръё гэж бодоод ирлээ .
- Зааг . Ах нь одоохон ус халаагаадхая . Өнөө тоо моо зүгээр биз ?
- Харин танаас бас асуух юм гараад байгаа .
- Зааг . Юутай ч хоёул оръё хө .
Ус халах хооронд хоёул тоогоо бодож Төгөлдөр дахиад л маш сайн ойлгож авав . Базар гуай баруун хананыхаа наагуур татсан хар хөшгийг яртал үй олон ном тэвхийтэл хураалттай байж байлаа ...
Зааг энэ яах аргагүй чиний нэг багш байгаа юм даа гэснээ нилээн дороос нэг ном сугалан авч
- Май юү ч болсон энийг эхлээд уншчих гэлээ .
Нүүрнийх нь алтан үсгийг Төгөлдөр алгаараа зөөлөн илснээ “ Усан доогуур хорин мянган бээр “ хэмээн амандаа гүвтнэн уншлаа . Төдөлгүй халуун ус бэлэн болсон тул Төгөлдөр нэг гэсэн том дугаартай өрөө рүү орлоо . Хананд нилээн дээр усны том сав дүүжлээстэй , хажууд нь өндөр шат тавьсан байв . Бодвоос тэр шатаар Базар гуай авирч гараад мөнөөх том ган руу халуун ус хийсэн бололтой .
Усанд орж байхад нь мөнөөх Усан доогуур хорин мянган бээр гэсэн номын нэр бодогдож бээр гэдэг нь юү гэсэн үг юм бол . Базар гуайгаас асуух юм хуна
гэж бодогдуулна . Уснаас гараад ирэхэд нь Базар гуай өмнө нь огт ууж үзээгүй өтгөн хүрэн цай чанаж бираанаг , өнгөт мөөхий , цайны пичень зэрэг амттан таваг дүүргээд тавьчихсан сууж байлаа .
- Зааг хоёул цайлнаа . Энэ байхуу гэдэг цай даа . Сайхан амттай цай байгаа юм . Ус нь дууссан уу ?
- Дуусаагүй ээ .
- Ээ дуусгачихгүй . Тэртэй тэргүй цаад савтай ус чинь удахгүй л хөрчихнө . Тэгээд хөлдөхөөс нь өмнө асгахаас өөр замгүй болдог юм . Уг нь ингэж ус зөөж майтганадаггүй арай боловсондуу халуун устай болчих санаатай л ноцолдоод байгаа юм . Дийлэх нь үү дэлдийх нь үү бүү мэддээ гэснээ хүнгэнүүлэн инээлээ .
- Та дандаа л дийлэх нь үү дэлдийх нь үү гэж ярих юмаа .
- Дийлэх сайхаан . Ташаа тулаад дийлсэн хүн гэдэг хэзээ ямагт ханхалзаж явдаг юм даа хө . Харин дэлдийх үү , ярвигтайдаа хө . Чихээ хулмайлгана гэсэн үг шүү дээ .
- Бээр гэж юүг хэлдэг юм бэ ?
- Тэр чинь уртын хэмжээс . Далайтай хиллэдэг улсын л яриа шиг байгаа юм . Манайхаар бол бараг хоёр километр шахуу юм уу даа .
- Хол юмаа . Тэгэхээр энэ ном чинь усан доогуур бараг дөчин мянган километр сунасан юмны тухай ном юм уу ?
- Уншаад үз . Тэгэхээр аяндаа мэдэгдээд ирнэ .
- Төгөлдөр маань ямар сурч байгаа билээ дээ ингэхэд .
- Онц .
- Зөв хө .
Тэр хоёр ханатлаа цайлаад Базар гуайг гарч ажлаа хийхэд нь Төгөлдөр туслалцаж төмөр хоолойнуудыг ойртуулж холдуулан зөөж өглөө . Базар гуай хоолойнуудыг лантуугаар балбаж наалдсан хог шороо зэвийг нь арилгаад холбож гагнана . Хэсэг ажиллаад амсхийн өврөөсөө дугуй хайрцагтай тамхи гарган ороосноо
- Хоёул боловсон халуун устай болно доо . Худгаас нааш нь ус татах гучин алхам газрыг л харин яаж ухдаг шуу юм билээ хэмээгээд бодлогоширов .
- Би танд тусланаа .
Базар гуай Төгөлдөрийг удаанаар харснаа санаа алдаж толгойг нь илээд
- Тэгээрэй . Давахдаа л давна хэмээн бүр нэг сэтгэлийнхээ гүнээс маш чухаг юм давахаа андгайлж байх мэт нухацтай хэллээ .
Ээж нь ажлаа тараад орой орж ирэхдээ л Төгөлдөрийн гоё сайхан болсоныг анзаарч байн байн өхөөрдөн духыг нь үнэрлэж
- Миний хүүг ээ , зүлгэж зүлгэчихсэн гуулин данх шиг гэснээ амаа дарж
- Пай . Муухай золиг чинь юү гээд хэлчихэв ээ . Гуулин данх байхдаа ч яахав дээ . Хүүгээс минь гэрэл гараад ч байх шиг . Урд манай нутагт Сондогийн хувилгаан гэж байсан юм гэнэлээ . Биеэс нь байнга л гэрэл цацарч явдаг айхавтар ид шидтэй хүн байсан юм гэсэн . Миний хүү түүн шиг л харагдаж байна гэж магтлаа . Надаас нээрээ гэрэл гараад байгаа юм байхдаа гэж бодоод ойр ойрхон тольдоход чийдэн шиг асаж бариад байгаа юм ер мэдэгдсэнгүй .
- Ээж надад авдарт байгаа шинэ даавуугаа өгөөрэй .
- Тэгэлгүй яахав миний хүү .
Төгөлдөр шинэ даавуутай орондоо ороод гэрэл унтартал номоо уншлаа . Маргааш нь хичээл таруут Төгөлдөр цэцэрлэг рүү биш харин нэгдлийн аж ахуйн хашаа руу яарлаа . Нэлийсэн том хашаан дотор элдэв төрлийн төмөр машин , тракторын сэг зэм хөглөрч олон хүн орж гарч бужигналдана . Тэр их төмөр дунд Базар гуайн зүйж эвлүүлэн ноцолдож байгаа алд хүрэхтэй үгүйтэй төмөр хоолойнууд шиг хоолой урт уртаараа өч төчнөөнөөрөө зарим нь хураалттай , зарим нь ч талын нэг тарчихсан сэрийлдэж байхыг үзээд дуу алдах шахан аянчин Шарав гуайг
бужигнах олноос асууж сурагласаар олж уулзлаа . Аянчин Шарав гуайг ихэнхи хүмүүс сум нэгдлийн ганц бурхан гэлцэнэ . Сумын дизель станц эвдэрвэл аянчинг дуудаарай гэнэ . Худгийн мотор эвдэрчихлээ өнөө Шарав хаа явнаа гэлцэн эрэл сурал болно . Ямар ч машин тэрэг яаж ч эвдэрсэн Шарав явуулахдаа л явуулна гэлцэх бөлгөө . Шарав гуай шороо түрдэг бас араараа ухарч давхиад газар ухдаг улаан трактор барина . Заримдаа түүнийгээ унаад авх нь алга болно .Тэр үеэр нь сум даяараа эрэл болох нь ч бий . Тэгсэн нөгөө их хэрэгтэй хүн нь улаан
трактороороо айлын өвөлжөөний хөрзөн хуулаад ч юм уу , эсвэл ямар нэг айлын гэрт ороод суучихсан тракторынхоо шанаганд дөчийн бидонтой ус хийчихсэн ундны усыг нь зөөгөөд давхиж явна гэнэ гэж дуулдах авай . Төгөлдөр өчигдөрийн яриан дундуур Базар гуайд тус болж чадах хүн бол өөр хэн ч биш Шарав гуай л юм байна гэж бат нот ойлгоод ийнхүү зорьж ирсэн хэрэг . Шарав гуай тамхиа ороон түүний гуйлтыг сонсож сууснаа
- Одоо ингээд очих хэрэг үү ? гэлээ .
- Та завтай биз дээ ?
- Тэрнээс чинь их юм алга . За явнаа гээд ухасхийлээ .
Төгөлдөр Шарав гуайн тракторын бүхээгэнд сэгсчүүлэн давхиж явахдаа тракторын жолооч чинь хүнд хэрэгтэй сайхан ажил юм бишүү гэж бодож явлаа . Тэр хоёрыг хараад Базар гуайн магнай тэнийж байх бололтой
- Зааг тэгэхээр өмнө гарсан чихнээс хойно ургасан эвэр гэж энэ дээ гээд духаа шудран инээмсэглэлээ . Шарав гуай Базар гуайн хийж байгааг харж
- Пөөх та чинь энэ улаан зэвээр юү хийх гэж ингэж зүйж суугаа юм хэмээн дуу алдлаа .
- Цаад худгаас чинь ус татах бас бохир ус гүйлгэх хоолой тавих санаатай ... Гэм нь надад олдсон нь арай тачирдаад ...
- Та ингэж мунгинахгүй ээ . Эртхэн надад дуулгачихгүй ...
- Бодохын хувьд ч бодсон л доо . Даанч чамайг баллачих болов уу гэж айгаад
- Хн . Намайг яав л гэж . Аймаг юм уу хот руу цөлвөл ёстой загатнасан газар маажсан гэдэг л болно биз дээ гэсэнд тэр хоёр удтал хөхрөлдөв . Гурвуул халуун усныхаа байшин руу орж Базар гуай баахан шугамдсан зураг сэлт гаргаж ирээд аянчин Шарав гуайтай удтал ярилцаад Шарав гуай Базар гуайг
- Та ч манай зэлүүд сумыг тэр чигээр нь боловсон социализм болгочих юм байна л даа гэж магтлаа .
- Заа тэр цаасан малгай яахав ээ . Нэг шуурганаар л хийсээд зогсохгүй толгойдоо бөөн лай чирнэ гэснээ дахиад л хүд хүд хөхрөлдөв . Ингээд маргаашнаас нь нам гүм халуун усны орчинд хөл хөдөлгөөн үүсэж их ажил оволзлоо . Шарав гуай Базар гуайн яаж ухна даа хэмээн халширч байсан газрыг улаан тракторын шанагаар дор нь сэндийлж хаячихаад
- Би маргааш хэрэгтэй хоолойнуудыг чинь дулаалгын шилэн хөвөнтэй ачаад ирэмц . Тэгээд энэ ажлыг дуустал дизелийг өдөржин асаагаад хоёр зэрэг гагначихад юүхэн байхав гэж хэлчихээд давхин одлоо . Базар гуай ухсан шуудуу руу хөлөө унжуулан сууснаа түсхийтэл инээд алдаж
- Үгүй ээ мөн амархан шударч орхив оо гэснээ Төгөлдөрийн толгойг илж
- Одоо юүхэн байхав ээ . Сарын дотор боловсон халуун ус бэлэн болно . Хамгийн эхэнд чи усанд орж энэ шинэ үйлчилгээг нээнэ шүү харин өнөө маргаашдаа энэ ажилд санаа зоволтгүй . Номоо сайн уншаарай гэж захилаа . Нэг өдөр Төгөлдөрийг усанд оронгоо уншсан номоо солихоор иртэл сум нэгдлийн дарга , намын хорооны дарга , нэгдлийн нягтлан Ядам гуай , Батжаагийн аав Банзрагч гуай , Найдалмаа дарга гээд л баахан дарга нар халуун усны газар ирчихсэн Базар гуай тэднийг дагуулан хийж байгаа ажлаа танилцуулж явав . Олон дарга нар амаа хамхиж
нэгдлийн даргын үгийг битүүхэн хүлээх бололтой . Удаан дуугүй зогсоцгоолоо . Тэгж тэгж Баадайгийн аав хоолойгоо зассанаа
- Энэ чинь зөв зүйтэй ажил юм бишүү аан . Ус зөөж гүйгээд байхгүй . Крант нээмэгц халуун хүйтэн ус бэлэн . Муу ус нь байшингаа тойрч шалбааглаад үмхий самхай ханхлаад байхгүй . Тун зүгээр юм . Ядам чи хэрэгтэй төсвийг нь гарга . Хүн хүч нэмж өгье ингэж шийдэх үү гэтэл Найдалмаа дарга
- Миний ширээний шүүгээнүүдэд хүүхнүүдийн гомдол дүүрэн овоолоостой байна . Бүгд халуун устай холбоотой . Усанд орж гүйцээгүй байтал ус нь дуусчихдаг , тэгээд Базар гуайг дууддаг . Ямар Базар гуайн хажууд нүцгэн байлтай нь биш , хувцасаа өмсдөг . Савантай хэвээр хувцасладаг Базар гуайг усаа зөөж шатаар авиран хийх гэсээр байтал үс нь савантайгаа барилдаад хатчихдаг . Базар гуайг гармагц дахиад л хувцас хунараа тайлж усандаа ордог . Энэ элэрсэн баларсан үеийн ажиллагааг ингэж өөрчлөх цаг болсон . Эмэгтэйчүүдийн зөвлөл
Үйлдвэрчний эвлэл энэ ажлыг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна гэлээ . Дарга нар ч тэгсгээд тус тусын машиндаа суугаад явцгаалаа .
- Зааг . Том жижиг хоёр эр юу ч болсон анхныхаа давааг давлаа даа гээд Базар гуай уртаар санаа алдлаа .
- Би одоо мөддөө ирж чадахгүй байхаа даа .
- Зааг хаачих нь вэ арай таван тонны чийчаанаар Тамсагбулаг поехал гээч болох гэж байгаа юм биш биз дээ .
- Үгүй ээ . Ёлкны концертийн бэлтгэл өнөө оройноос эхэлж байгаа .
- Зааг . Тэр чинь үзэл суртлын том ажил даа . Төгөлдөр маань тэгээд яахав дуулах уу ?
- Дуулна , бас хөгжимдөнө .
- Гараад өгөх нь . Ямар хөгжим хөгжимдөхөв дээ ?
- Баянхуур .
- Их хүн . Би бас багадаа сумын уран сайханд гүйж мандолинаар Задгай цагаан , Хүмүүн төрөлхтөн энэ тэрийг цохиж сумынхаа хэдийн шавайг ханатал нь бүжиглүүлдэг байлаа гэснээ хүд хүд инээж
- Дориун цовоо явсан хэрэг шүү гэлээ .
Уран сайханчдыг орой долоон цагт улаан буланд цулар гэсэн зар хэдэн өдрийн өмнө тарсан боловч найм өнгөрчихөөд байхад Баасан багшийн цуглуулсан сургуулийн хүүхдүүдээс өөр хүн ирээгүй л байлаа . Улаан булангийн эрхлэгч Юра гуай үе үе дүрсхийн уурлаж
- Энэ ер нь ямар ганц миний ажил юм уу . Муусайн туучийнуудыг хэдий болтол хүлээх юм тарцгаа гээд л улаан булангаа цочтол хашгирна . Тэгснээ дорхноо буцаж
- За хоор жагсаад гучин минутын бэлтгэл хийгээд л тарцгаая гэнэ .
Тэгж байтал улаан булангийн үүд зөөлхөн онгойж хөөрхөн Хорлоо эгч зангидсан алчуурынхаа үзүүрийг имэрч оролдсоор өлмийгөө ширтэн зориг муутайхан орж ирээд Юра гуайн уурыг дахиад л шатаачихав .
- Пий . Бээцийсэн улаан туучийгийн зогсож байгааг . Чи ямар Австри Унгарын хатан хаан уу . Одоо хэд болж байна . Норовбанзад ч ингэж хүлээлгэдэггүй юм . Ер нь бол гавъяатаас дээш цолтныг гучин минут хүлээгээд “ ВСЁ “ . Урлагийн алтан тайзанд эргэж гаралтгүйгээр хөөж явуулах номтой . Би дуртайдаа , ардаа ажил амьдралгүйдээ ингээд зогсож байдаг гэж чи бодож байна уу . Одоо би чамаар яах юм зайл . Маргааш намын хороон даргаас зөвшөөрөл авчирч байж наашаа шагайгаарай гэж омогдтол хөөрхөн Хорлоо эгч буцаад гарах гэв . Юра гуайн дуу
дахиад л цангинаж
- Хаачих гээв чи . Энд зогс . Чиний дураар болдог юм уу гэснээ ухасхийн гүйж очоод гараас нь угзчин хоорын голд авчирч зогсоолоо . Хөөрхөн Хорлоо эгчийн араас уран сайханчид нэг хоёроороо цувсаар шөнийн арван цаг болоход бүх уран сайханчид цугларч гүйцэв . Оройжин дэвхэцсээр Юра гуайн уур ч дууссан бололтой .
- За ингээд маргаашнаас жигдэрнэ шүү . Та нарыг ажлаас чинь чөлөөлсөн бүх хүн ноймроо солино . Ойлгов уу . Шинэ жилийн концертыг цоо шинэр хий гэж намын хороо даалгасан . Энэ бол намын даалгавар . Номероо шинэчлээгүй хүн надтай биш намтай хүзүүрхэж байна гэдгээ ойлгоорой гэж мундагдсанаа
- Чамд ийм дуу таарна , чи энэ шүлгийг ингэж унш гэх мэтээр зааварлаж байтал арван хоёр цаг болж сумын гэрэл унтрах дохио өгмөгц дахиад л дэвхэрч
- Тэр цусаар урс . Юу ч амжсангүй . Маргааш ар гэрийнхээ ажил төрлийг бүгд эрт зохицуулж гурав гэхэд бүрэн бүрэлдэхүүнээр бэлэн байна шүү гэж анхааруулаад тараахад гэрэл ч сүүлчийн дохиогоо өгөөд унтарлаа .
Маргаашнаас нь Юра гуайгаас өөр хүн орж гаралгүй удсан улаан булан амь орлоо . Энд ч хуучир чийхарч тэнд ч ёочин ёнгинож шанз дон дон гэнэ . Юра гуайн онгод ч оржээ . Урт шингэн халимгаа сэгсгэсхийлгэн арагш шидлэн алгаа тас тас ташиж
- За найрал хөгжим хөөе хөгжмийнхөөн гараачээ хэмээн хээр талд тэмээ хариулж яваа хүн шиг цангинуулан хашгирна . Харин найрал хөгжмийнхөн нь тайзны хажуугийн өрөөнд шуугилдаж
- Таминь ээ толины урд байсан ёочингийн цохиур хэн нь авчихав аа гэлцэн эрэл сурал болж гүйлдэнэ .
Сумандаа дуучин гэж алдаршсан Лутаа хөөрхөн Хорлоо эгчийн сүвээ рүү долоовор хуруугаараа хатган дуу алдуулж Төгөлдөрийн дургуйг хүргэнэ . Төгөлдөр Лутаад ясны дургуй . Дуулах ч гэж баллана л даа . Адарсүрэн л гэсэн үг . Тавьтиргүй нь даанч муухай . Тэнд ч очиж хүний гэзэг дугтраад л , энд ч ирж эгч шигээ хүний мээм базаж орилуулаад л , тэр ч бүү хэл цаашаа хараад хувцасаа сольж байгаа хүнийг араас нь тэвэрчихээд хувцасыг нь солиулахгүй
- Хүүшээ гэж сандархаар нь
- Үнсвэл чинь тавина гэж хэлээд сөөнгөтөн хөхөрнө .
Тэр бүрийд нь Төгөлдөр
- Хн хөгшин юм байж гэж амандаа үглэнэ .
Ялангуяа хөөрхөн Хорлоо эгчийг байн байн дуу алдуулахаар нь чадалтайсан бол цохиод унагачих юмсан гэж бодно . Лутаа харин тайзны хажуугийн өрөөнд тэгж үймүүлж үймүүлчихээд тайзан дээр их л номхон дүртэй болж
Агаархан тэнгэр минь ариун тунгалаг байж
Аясын салхи хурын үүлсийг зөөлхөн үлээж байг хэмээн хүнгэнүүлэн дуулах нь атаархмаар . Лутаагийн ард хөөрхөн Хорлоо эгч тэргүүтэн баахан хүүхнүүд эгнэж зогсоод гараа алгаар нь нийлүүлэн урдаа донжтой авч дахилт бүр дээр нь
Аа аа аа аа
Ачтайхан ээжтэйгээ амар түвшин сууя гэж зүүн баруун тийш хагас эргэн ганхаж хоолой салган дуулцгаахад Юра гуай сууж байсан сандал дээрээсээ гозосхийн босож
- Болж байна болж байна одоо дахилтын номер . Лутаа чи ер нь элбэг гурав дахиулна шүү . Дан шинэ дуу бэлд гэж догдлон хашгирна . Лутаа ч хөөрч
- Би ганцаараа энэ концертийг чинь босгож байна . Илүү номер хийж чадахгүй гэж ихэрхэнэ .
- Чамайг гуйхгүй . Чи над биш намд ихэрхэж байгаагаа ойлгоорой . Нам чамайг байх ёстой газарт чинь авааччихаж чадах л байх шүү гэж сүрдүүлэхэд Лутаагийн ааш зөөлөрч
- За за цусаар урссан юм гээд үлдсэн хараалаа амандаа бувтнан хөшигний араар орно .
- Хөөе Хорлоо гар . Хорлоо чи дуулж байна уу гар гэж байна чамайг .
Хөөрхөн Хорлоо эгч урд өмнө дандаа дуулдаг
Жижигхэн хөөрхөн хараацай гэдэг дуугаа энэ удаа дахилтын номер болгон нөөцлөөд
Дааган цагаан хөлөг минь
Даанч хурдан хөлөг дөө гэж цангинуулдаг боллоо . Заримдаа үгээ мартчихаад том хэл гарган Юра гуайн уурыг шатаана .
- Чи ямар халууны нохой юу . Чиний наад гутлын ул шиг хэлээр чинь би яах юм . Далд хий гэж орилно . Хорлоо эгч цочоод дахиад л хэлээ гаргачихна . Юра гуай халаасаа ухаж
- Хн . Хутгатай ч болоосой угаар нь огтлоод нохойд шидэж өгөхсөн гэж хараана .
Тэгтэл нэг өдөр намын хорооны дарга жижигхэн биетэй хөөрхөн эгч дагуулж ирээд Юра гуай тэр гурав үзэгчдийн танхимын хамгийн арын суудалд удтал сууж ярилцаад намын дарга гараад явчихав . Нөгөө хөөрхөн эгч Юра гуайтай ярилцан тайз руу ойртож ирсэнээ
- За за болох байлгүй дээ . Одоо би хамт олон руугаа очиж болох уу гэж асуусанд Юра гуай багагүй тэвдэж байгаа бололтой хацар нь уласхийгээд
- Тэг тэг гэж ихэд уриалгахан толгой дохилоо .
Өнөө эгчийг тайзны хажуугийн өрөө рүү явахад Төгөлдөр араас нь дагалаа . Ёстой хөөрхөн эгч . Хөөрхөн Хорлоо эч дэргэд нь юү ч биш шиг санагдав . Араас нь дагаж явахад сумын эмэгтэйчүүдийн хэнээс ч үнэртдэггүй содон хурц тансаг үнэр хамрыг нь цоргин сэнгэнэнэ . Тайзны хажуугийн өрөөнд ормогц өөрийг нь сонжин таг чимээгүй болсон хүмүүсийг тойруулж харснаа
- Намайг Навчаа гэдэг . Сургуульд орос хэлний багшаар ирлээ . Харин өнөөдрийн хувьд гэвэл гээд хүмүүсийг дахин тойруулан харж
- Уран сайханч ... Та нартайгаа нийлээд дуулаад бүжиглээд байна даа гээд инээсэнд хүмүүсийн хүлээс алдуурч бүхний түрүүнд өнөө Лутаа ухасхийн давхиж очоод гарыг нь шүүрэн дугтарч
- Лутаа . Гуравдугаар бригадын ямаачин гэснээ гэхдээ одоохон чи миний жинхэнэ хэн болохыг үзнээ гэсэн давилуун харцаар нэвт шувт ширтлээ . Харин Төгөлдөрийн урам хугарлаа . Мөн ч хөөрхөн эгч юм . Даанч багш . Бас нэг Норжин багш нэмэгдэв ээ хөөрхий гэж бодоод урамгүй эргэлээ . Тэр өдрөөс эхлэн концертийн бэлтгэлийн дэг тэс өөр өнгө төрхтэй боллоо . Жаргалмаа Наран Цолмон гээд л сургуулийн охидууд орос дуу сурч байна гэлцэн нэг нэг цаас барьчихаад
- Антошка Антошка хэмээн үглэлдэх болж Навчаа багш Юра гуайтай зөвлөлдсөнөө Төгөлдөрөөр бас орос дуу дуулуулах болов . Тэгээд Төгөлдөрийн толгойг илээд
- Ийм хөөрхөн өөрөө хөгжимддөг хүүхэд орос дуу дуулбал илүү сонсголонтой гоё болно гэж ятгаад баянхуурынх нь даралт дээр зааж өгсөнийг сурах гэж улаан булангийн хамгийн алсын буланд нуугдасхийн сууж оролдсоор заасныг нь сурчээ . Навчаа багш баян хуурын маш олон даралт барилтуудыг мэддэг аж . Баасан багш толгой сэгсрэн
- Би насаараа энэ хөгжмийг барьсандаа . Ийм олон даралт барилт байдаг гэдгийг одоо л үзэж байна хэмээн гайхаж Төгөлдөртэй зэрэгцэн өнөө олон барилтуудыг сурах гэж оролдоно . Тэгсээр хоёул бүгдийг нь сурав . Хүмүүсийн урам ч ихэд сэргэв . Гагцхүү энэ шинэ өөрчлөлтүүдийг хүн бүр нууцлах хатуу даалгавартай тул ээждээ ч хэлж чадахгүй байгаа нь гачлантай санагдана . Навчаа багш дотуур байрны нэг өрөөнд суудаг болсон аж . Шөнө гэрэл унтарч уран сайхынчдыг тархад Төгөлдөр байрныхныг хүргэж өгдөг албатай болжээ . Яагаад ч юм Навчаа багш Төгөлдөрийг сугадаж охидууд тэдний хоёр талд зэрэгцэн хөтлөлцөн явцгаана .

Үргэлжлэл бий

- Аа чи яаж байнаа амьд хэл олзлохгүй гээ биз дээ .
- Дуугүй байхгүй бол буудчихна шүү муу урвагч .
- Би урвагч юм уу .
Төгөлдөр Төрөөгийн хоёр гарыг ард нь гаргаж хүлэхээр ноцолдож гарлаа . Төрөө шүдээ шажигнуулан зууж
-Муу Дамбийжаа чи намайг хэзээ ч олзлож чадахгүй эх орны цэрэг олзлогддоггүй юм хэмээн сийгүүлэх зуур хоёр гараа элгэн дороо хийж дарчихаад царайгаа чинэрүүлэн дороос нь сугарах гэж зүтгэлнэ . Төгөлдөр дийлэхээ болимогц
-Чи үхээ даан даан хэмээн угсруулан буудвал Төрөө толгойгоо гилжийлгэн нүдээ хялайн үхээд өгөв . Төгөлдөр түүнийг орхин цааш мөлхтөл араас нь Төрөө
-Төгөлдөр үхээ даан даан даан хэмээн хашгиран буудаж байрлалыг нь илчлээд хаях нь тэр.
-Аа чи үхсэн байж буудаад байхдаа яадаг юм .
-Би үхээгүй шархатсан юм чинь . Үхсэн ч чам шиг Дамбийжаад алуулахгүй .
-Би Дамбийжаа юм уу .
-Тэгвэл би урвагч юм уу
-Хуц чи урвагч мэдэв үү . Үхчихээд хүн рүү буудаад байхдаа яадаг юм .
-Яадаг юм . Шархадсан юм чинь . Одоо би ч үхсэн чи ч үхсэн .
-Гайгүй байлгүй .
Гэнэтхэн Батжаагийн дуу хажууд нь гарч
-Төгөлдөр үхээ даан даан даан , та хоёр хоёулаа үхсэн гэмэгц хажуу тийш холбирон мурилзтал мөлхсөөр бут харгана сүлжин далдарлаа . Төгөлдөр Төрөөд уур нь хүрэн хэвтэж байтал Төрөө өврөөсөө хоёр ааруул гаргаснаа нэгийг нь сарвайж
-Май хө үүнийг хүлх гэснээ нэгийг нь амандаа хийгээд тожигнуулж гарав . Төрөөгийн өгсөн ааруулыг мэрж суутал Төгөлдөрийн уур гарч харин ч инээд нь хүрээд
- Төрөө чи том болоод ямар мэргэжилтэй болох вэ гэж асуулаа .
- Жолооч болно . Шинэ гуч унаад сүнгэнүүлнэ дээ .
- Харин чи ?
- Би юу . Би хөгжимчин болноо . Баасан багш шиг баяанчин болно . Бүтэн сайн болгонд сумын танцан дээр хөгжимдөөд л ...
- Чи ч хөгжимчин болно доо бас дуучин ч болно . Аймагт очиж дуулаад л ... Айн . Сайхан тиймээ .
- Харин тийм . Дахиулаад л ...
- Хөөш чи дуучин болохоороо ямар авгай авах вэ ?
- Жаргалмааг .
- Харин чи жолооч болохоороо ...
- Жаргалмааг авна .
- Би авчихаад байхад чинь .
- Би чамаас алин түрүүний авчихсан .
- Гэхдээ би эхлээд авна гэж хэлээ биз дээ .
- Хэлэхээс чинь бүүр өмнө би авчихсан байсан юм чинь .
- Муу улаан бузарт минь чиний дураар болдог гэж санаа юу .
- Юү гэнэв муу бузарт чинь . Тэгвэл яс үзээд хэн дийлсэн нь авна .
- Чи гоншигонохгүй биз ?
Хоёул дэрхийн босоцгоож зай аван ноцолдох гэж байгаа буур шиг бие биеийн зүг хялайн хэдэн хором өрж зогссоноо ухасхийн бүсдэлцээд хүч чадлаа шавхан ноцолдов . Төрөөгийн нимгэн шар царай дорхноо улайж хөлс нь бурзайснаа удалгүй хамар хацрыг нь даган урсаж эхлэв . Төгөлдөрийн хөлс ч шанааг нь даган урслаа . Гэвч хэн хэнд нь ялагдах тухай бодол орсонгүй Жаргалмааг өөрийн болгохын төлөө хүч шавхан үзэлцэв . Эцэст нь Төгөлдөр дотуур хутган Төрөөгийн элгэн дээр дарж уналаа . Төрөөгийн шүд нь хяхатнаж унасандаа бухимдан нулимас нь цийлэлзлээ . Төгөлдөр бугуйгаараа Төрөөгийн хоолойг шахаж ялсан хүний бардам авир үзүүлэн
- Тэгнэ вий чи . Хүний авгайд сарвалзсан хүнийг яадгийг одоохон чамд үзүүлнээ хэмээн заналтай шивнээд түүндээ гэнэт их хүрч орж Төрөөг огцом эргүүлэн түрүүлэг нь харуулаад хоёр гарыг нь нуруутай нь шахан дангинатал хүлж , хоёр хөлийг нь өвдгөөр нь нугалан гартай нь холбон тумбарч орхиод хөлсөө шувтран өндийж давсан бөхийн ихэмсэг алхаагаар таадага таадага алхангаа тэрлэгэндээ наалдсан өвч шороог сэгсрэн унагаж холхон байх бутны ар руу шээчихээд ирэхэд Төрөө шүдээ тас зуун янцаглаж хэвтлээ .
- За ямар байна даа аан . Жаргалмаа ру дахиад сарвайгаад үзээрэй .
Төрөө амандах шороогоо “ Түй “ хэмээн нулимаснаа
- Ёстой горьдсоны чинь гарз байлгүй . Чи нэг удаа дийлээ л биз . Дараагийн удаа би буцаагаад л авчих юм чинь хэмээн янцаглалаа .
- Тэг . Тэг . Намайг яг ингэж хүлчихээд аваарай . Харах юм хуна .
Төгөлдөр Төрөөд хэзээ ч дийлдэхгүй гэдэгтээ үнэхээр итгэлтэй бардам байлаа . Төрөө ч үүнийг ойлгож байгаа бололтой хэсэг амьсгаадсанаа
- Ер нь тэгээд хэн ухаантай нь л авна шүү дээ . Би өөрөө тоогоо бодчихдог юм чинь авч л таараа гэх нь тэр . Төгөлдөр Төрөө рүү сэрхийн харав . Тэгээд дөтлөн ирж бөхийн хүлээгээ тайлаад
- За чи одоо Жаргалмаагийн талаар ярихгүй шүү . Наран Цолмон эд нарын нэгийг нь авна биз . Эзэнтэй юм руу сарвалзвал энэнээс дор юм болно шүү гэж хэлчихээд бушуухан холдлоо . Төрөө бадайрсан гараа тэнийлгэн хуруунуудаа нэг атган нэг тэнийлгэн зогссоноо тэрэгтэй түлээгээ чирэн гэр рүүгээ шууд явлаа . Нөхөд нь энэ явдалыг харжээ . Болдоо Батжаа хоёр байлдахаа больж нэг нэг бутны араас босч гүйлдсээр Төгөлдөр дээр ирж
- Төрөө яачихав аа та хоёр муудалцаа юу гэж зэрэг зэрэг шалгаалаа . Төгөлдөр хариу хэлсэнгүй тэрэгтэй түлээгээ чирэн яаравчлан явсаар Төрөөг гүйцэж
- Төрөө эвлэрье л дээ . Муудалцахаа болиё тэгэх үү гэж гуйв .
- Жаргалмааг өг . Тэгвэл эвлэрнэ .
- Гайгүй байлгүй . Чи өөрөө дийлсэн нь авна гэсэн биз дээ . Яасан ч өгөхгүй .
Тэгмэгц Төрөө яриа дууслаа гэсэн шиг жишүү харан алхаж гарав . Нөхөд нь тэр хоёрыг гүйцэж ирсэн ч хэн ч дуугарч зүрхэлсэнгүй . Чив чимээгүй хайрга шороо шажигнуулан явсаар сумын төвийн зах руу ормогц гэр гэрийн зүг таг дуугүй салан одоцгоолоо .
Хичээл тарлаа . Төгөлдөр Өрнөхийг даган дотуур байр руу явав . Төгөлдөрийн хувьд орой болохыг хүлээж байгаад харанхуй болмогц байр руу явдаг байсан бол Хайдавын хажууд наалдчихдаг Төрөөтэй муудалцсанаас хойш Өрнөхтэй илт саймшран хичээл тараад л хамт явж байдаг болжээ . Байр руугаа ормогц Өрнөх тасгийнхнаа
- Та нар гарцгаа , хоол болтол гадаа тогло хэмээн хөөж гаргаад
- За алий гээд алгаа тослоо . Төгөлдөр алган дээр нь арван тавтын хоёр мөнгө тавивал тэрлэгнийхээ хормойг сөхөн өмднийхөө халаас руу хийчихээд цүнхнээсээ номоо гарган ирж нэг цаасан дээр тоогоо бодож гарлаа . Өрнөхийн нэг хачирхмаар нь тоо бодож байсан ч ярьж байдаг сонин зантай аж . Энэ удаа ч ам хуурай байсангүй .

- Хн . Транспортиртой шугам аваад л бодчих юмыг ингэж явдаг чи ч мөнгөнд үнэн хайргүй хүн юм даа хэмээн үглэж байлаа .
- Юу уу . Траанспонтироо тэр чинь яадаг юм ?
- Үгүй ээ үгүй транспортир гэж байхад чинь .
- Тэр чинь хаана байдаг юм ?
- Хаа байдаг юм Дэлгүүрт л биз .
- Үнэтэй байлгүй .
- Юү шальдаг юм . Төгрөг хэдэн мөнгө л биз дээ .
Үгүй ер . Эртхэн мэдэхгүй яаваа . Муу шулаачид өдөр болгон гучин мөнгө өгч байхын оронд нэг удаа түүнийг худалдаж аваад л болох байсан байна шүү дээ . Муу мангар дүнхүү .
- Чи эртээрийнх шиг буруу хуулж балрав аа . Энэ дөрвийн тоо шүү . Би яарч байгаад эвгүй биччихлээ .
- Яалаа гэж дээ хө . Наадах чинь зүгээр л харагдаж байна шүү дээ . Энэ чинь харин юун “ Х “ үсэг вэ .
- Энэ чинь ИКС . Уржигдараас хойш энийг л үзээд байгаа биз дээ .
- Аа нээрэн тийм л дээ . Икс ...икс ...икс ... Төгөлдөр ийн үглэсээр цаасаа цүнхэлчихээд үүдэнд очсоноо гэнэт эргэн
- Нөгөө юмыг чинь юү гэлээ хэмээн лавлав .
- Юун нөгөө юм .
- Яагаав нөгөө шугамтай юм чинь , тоо боддог .
- Аа . Транспортир уу ?
- Нээрээ тийм л дээ .
Транспортир , транспортир , траанспортнийр , траанспонтийр ... Төгөлдөрийг дотуур байрнаас гарч ийн үглэсээр худалдаа бэлтгэл ангийн том хашааны зүүн талаар алхаж явтал нурууг нь нэг юм подхийтэл цохиход цочин дээр дээр дэвхрэн огло харайтал зүүн талд нь хэсэг хүүхэд хөхрөлдөж
- Төөгий наад бөмбөгөө нааш нь шид гэж хашгиралдлаа . Төгөлдөр бөмбөгийг нь шидэж өгчихөөд цааш алхангаа нөгөө цээжилж явсан юмаа хэлэх гэтэл байдаггүй . Тоорон ... Тууран ... Бишээ биш . Тийрэн ... бүр ч биш . Түйрэн ... хавсрага эхлэхээр бөөн түйрэн босох байх даа . Бишээ биш . Юун түйрэн бэ . Тааран ... тааран ... аа тийм . Тараанс ... тараанс ... Тэрээр дэлгүүрт орж худалдагч хөөрхөн Хорлоо эгчийг хараад бүр ангайчихав . Хорлоо эгч ангийн нярав Оюун хоёр юү ч юм яриад тас тас хөхрөлдөж байснаа Төгөлдөрийг хараад инээхээ больцгоолоо .
- Миний дүү юү авах нь вэ ?
Хорлоо эгчийн хацар дээр түрүүний инээдээс үлдсэн хоёр хонхорхой жуумалзаад л байх шиг санагдлаа .
- Нөгөө юу ... юу билээ ... Тэрийг авъя .
- Алийг гэнэ ий ?
- Нөгөө юуны юу ... Тоо боддог юм .
- Тоо боддог ий . Сампин уу ?
- Бишээ яагаав ... шугамтай .
- Логарифм уу ?
- Та сая юу гэсэн бэ ?
- Логарифм .
- Үгүй ээ биш . Тоо боддог шугамтай . Аа тийм таарансмаатар .
- Таарансмаатараа ... За байз тийм юм чинь юү байдаг билээ гэж Хорлоо эгч бодлогоширсноо
- Аа ойлголоо ойлголоо гэсээр цааш эргэн тал дугуй шугам шиг юм гаргаж ирээд энэ үү гэлээ .
- Биш ээ өөр .
- За байз өөр юү байх билээ . Транспортир биш юм бол ...
- Өө эгчээ энэ тараанспонтийр юм уу ?
- Транспортир гээч
- Тийм тийм .
- Мөн байлгүй яахав .
- Тэгвэл энийг чинь авъя .
- За за далан мөнгө .
- Далан мөнгө ий ?
- Тийм яав . Үнэтэй байна уу . Ээж нь юү хийж байна .
- Ээж ажлаа хийгээд л гэснээ цүнхээ ухаж гурван төгрөг авч өглөө . Төгөлдөр тэндээс гарч гэртээ орон ортлоо өөрийгөө зүхэж хараасаар явав . Дүнхүү хар туучий чинь далхан мөнгөний үнэтэй ийм сайхан юм хажууханд байсаар байтал өдөр болгон гучин мөнгө үрж байсан байгаа юм . Муу туучий ... туучий ... Ингээд чи туучийрч бай . Ингээд чи дүнхүүтэж бай . Тэр нэг гараараа нөгөө гараа , бас хормойгоо шууж байгаад гуяа , гараа өвөр рүүгээ шургуулан гэдсээ чанга чанга чимхэн хорсгож явсаар гэртээ ормогц ном дэвтэрээ аяганы өр дээрээ гаргаж тавиад нандин эдээ гарган хэсэг харж нямбайлан илж байснаа
- За 221 –р бодлогыг бодоодхоорой гэж тушаачихаад нүдээ анин хэсэг суугаад гэнэт нүдээ нээн харсанд шугам хөдөлсөн шинжгүй анх тавьсан янзаар байсанд сэтгэл нь ялимгүй түгшлээ . Гэвч , энэ чинь илбэтэй юм чинь дэвтэр дээр шууд бодогдохгүй ер юугаа хүлээж байхав дээ гэж сэтгээд дэвтрээ нээгээд үзлээ . Байдаггүй . Нэг бодчихсон тоог дахиж боддоггүй байх нь ээ . За яахав . Маргааш л чамаар бодуулая . Өнөөдөртөө амар амар . Бас ядардаг байлгүй дээ гэж хэлээд нандин шугамаа нуух газар олохгүй хэсэг гайхширч зогссоноо ээжийнхээ ээмэг бөгжөө хадгалдаг хар хайрцаг толины ард байдгийг санаж түүнд хийгээд санаа амарлаа .
Маргааш нь хичээл тараад Төгөлдөрийг шууд л цэцэрлэг рүү чиглэтэл Өрнөх нүдээ анивчин гайхаж зогссоноо араас нь дуудлаа .
- Хөөе чи надтай явахгүй юм уу ?
- Дураа дагаад дугуйгаа түрээд явахгүй юу . Би тэгж чамайг дагаж шогшдог чацга чинь биш мэдэв үү .
- Өө тийм үү . Хэлснээ идэж унгаснаа долоов доо . Уртын төвийн унжуу хамарт минь .
- Дуртайгаараа чи өөрөө долоохгүй юу . Дэрсэн усны муу дэндээхэй .
- Юу гэнээ нармайг чинь нээнэ дээ .
- Горьдвоо бас . Номоо авах гээд цүнх рүүгээ гараа шургуулангуутаа арваалжинд хатгуулаад яаж орилохыг чинь харин харна шүү . Өрнөх дэндэгнэн ийш тийш хулмаганан харснаа
- Төөгий битгий тэгээрэй . За . Би чиний тоог үнэ өртөггүйгээр зөндөө л олон удаа бодож өгч байсан биз дээ . Тийм биз дээ гэж шивнэлээ.
- Одоо тэгвэл өөрийнхөө тоог л бод мэдэв үү . Чамайг заяа нь гуйхгүй . Чи ганцаараа боддог нь юм уу .
Өрнөх гараа нэг савчихаад яваад өглөө . Төгөлдөр цэцэрлэгээр орж хамхум хооллочихоод гэр рүүгээ тэсгэлгүй яарлаа . Чухал нандин шугамаа нууц газраас нь гарган ирж аяганы өр дээр ээжийнхээ хээтэй ноосон алчуур дэлгэн дээр нь тухтайхан байрлуулаад
- За бодоод байгаарай . 225 , 226 , 227 , 228 , 230 –р бодлогуудыг бодоод өгөөрэй гэж гуйгаад нүдээ анин суулаа . Удаан ч суулаа .Одоо ч бодоод дууссан бий вий гэж санамагц нэг нүдээ сэмхэн нээж харвал шугам байрандаа дэвтрийн хуудас хоосон . Түгшиж эхлэв . Арай эвдэрхий юм биш байгаа даа гэж бодоод нягтлаж сайтар шалгалаа . Яах аргагүй шинэ юм . Тэгээд яагаад боддоггүй юм болоо . Аа мэдлээ . Төгөлдөр сандал дээрээсээ гулсан газарт өвдөглөн суугаад ээжийнхээ зарим орой хийдэг мөргөлийг бодон бодон
- Оройн дээд эрдэнийн шугам минь энүүхэн хэдэн тоог бодож ээж бид хоёрт ивээлээ хайрлаач “ Умаа хум умаа хум “ хэмээн сунан мөргөж тэр хэвээр хэсэг хэвтээд босож ирвэл залхуу шугам нэг ч тоо бодсонгүй . За баларлаа бурууг нь авчихаж . Ийн бодмогц шугамаа шүүрч дэлгүүр рүү харайлгалаа .
- Хорлоо эгчээ энэ чинь эвдэрхий юм байна .
- Аан .
Хорлоо эгч гайхаснаа шугамыг эргүүлж тойруулж баахан харж байснаа амандаа нэг юм хэлээд цааш нь шидчихээд дахиад нэгийг авч өглөө . Тэхдээ гадуураа гялгар ууттай аргагүй л цоо шинийг авч өгчээ . Тэгэлгүй дээ ийм л байх ёстой . Тэр шугамаар хүүхдүүд тоогоо бодуулж бодуулж гашилгачихаад буцаагаад өгчихсөн байна шүү дээ . Гэвч шинэ шугам ч тоо бодсонгүй . Төгөлдөр гуйж , мөргөж янз бүрээр үзээд зөрүүд шугамыг дийлсэнгүй . Арга нь барагдахын хамт загнаж бас үзлээ .
- Чи муу юү гэж их зан гаргаад байгаа юм . Энүүхэн хэдэн тоог бодчиход чамаас юу гарчих гээд байгаа юм . Чи ээж бид хоёрыг яагаад өрөвддөггүй юм . Би маргааш Өрнөхөд юү гэж хэлэх юм . Загнах тусам шугам зөрүүдлээд тоо бодож өгсөнгүй ээ . Одоо яанаа Өрнөх юү гэлээ . Унгаснаа долоов доо гэсэн . Үхсэн ч тэр мууг царайчлахгүй . Усны Базар гуайг эрдэмтэн гэж улс амьтан яриад байдаг . Яваад очвол тоог минь бодоод өгөхгүй л байхдаа . Гарч халуун ус руу харлаа . Халуун усны яндангаас ч хаалгаар нь ч уур утаа гарч байгаа харагдана . Базар гуай усанд ор чи наад саариа хар гээд загнавал яанаа гэсэн айдас ноёрхож буцаад л гэр рүүгээ орлоо . Гэвч яаж ч бодоод өөр арга үнэхээр алга аж . За яадаг юм . Базар гуай байтугай Норжин багш ч загнаад саарийг нь арилгаж дийлэхгүй байгаа юм чинь . Тоог минь л бодоод өгч байвал бусад юм ч яамай гэсэн бодол нь дийлж халуун ус руу алхлаа . Сумын төвийн хамгийн урд үзүүрт байх халуун ус хүртэл бас нилээн зайтай . Базар гуай тэнд амьдарч хажуугийнхаа мотортой худгаас ус авч том хүрэн атанд уртаа тэрэгтэй усны ган хөллөөд айлуудад ус түгээнэ . Томчууд түүний тухай эсэргүү болж энд цөлөгдсөн улаан эрдэмтэн , том дарга гэж өвөр зуураа шивэр авир ярилцана . Өдрийн цагаар түүнтэй нэг ч хүн уулздаггүй атлаа шөнө болохоор хүүхдүүдээрээ юүхэн хээхэн халуун ус руу зөөлгөнө . Төгөлдөр ч мундахгүй олон удаа ууттай гурил , элсэн чихэр , будаа , мах хүргэж өгч байсан билээ . Тэгж явахдаа нэг удаа сумын даргын хүү Баадайтай тааралдсан удаатай .
- Аав өвлийн идэш хийсэн дээр жаахан мах хүргээд өг гэсэн чинь арайхийж л авчирлаа . Худагт унаад үхсэн ат шиг хүнд улаан бузарт байж ёох гэж . Хүнд мэдэгдэж болохгүй гэсэн шүү . Чи битгий хүүхдэд яриарай гэж Баадай гуйж байсан билээ . Ийм л нэг нууц хүн рүү Төгөлдөр ёстой л аргагүйдэн очиж явлаа . Гэлдэрсээр цул хиншүү болсон халуун ус руу орж явчихлаа . Бөөн утаан дунд нэг хүн бөртөлзөх нь Базар гуай бололтой .
- Сайн байна уу та ?
Нөгөө хүн өндийж саравчлан харснаа
- Хэн байна даа ? гэлээ .
- Би цэцэрлэгийн тогооч Думаагийн хүүхэд байнаа .
- Аа заа . Ээж нь явуулав уу ? Хүү минь өдрөөр наашаа ирж болдоггүй юм шүү дээ . Ямар нэг хэрэг гараа юу ?
Төгөлдөр хэлэе үү байя уу гэж тээнэгэлзэн зогссоноо буцах газаргүйгээ гэнэт санаж
- Би тоогоо бодож чаддаггүй . Тэгээд танаар ... гэснээ бодуулах гэж ирлээ гэж хэлж даанч чадсангүй доош тонгойн урвайлаа . Базар гуай босч хаалгаа дэлгэн умгар өрөөн доторхи утаагаа гаргах зуур
- Ах нь хэдэн шийр хуйхлах санаатай ноцолдсон чинь гэрээ золтой түлчихсэнгүй гээд хөгжилтэйгээр инээсэнд Төгөлдөрийн санаа тавирч дагаж жуумалзлаа . Зуухыг нь тойроод хуйхалсан хуйхлаагүй шийрнүүд хөл тавих зайгүй хөглөрнө . Базар гуай тэднийгээ яая даа гэсэн шиг хэсэг харж зогссоноо угаагуур руугаа очиж гараа угаачихаад том паниаран хайрцагны ард өвдөглөн сууснаа
- За нааш ир . Хөгшин залуу хоёр хар хүн үзэлцээд байдаг хэргээ . Дийлэх дэлдийх эсэх нь одоохон мэдэгдэнээ гэснээ мөн л хүд хүд хөхөрлөө . Гэхдээ Өрнөх шиг шууд л бодоод унасангүй .
- Зааг энэ ийм учиртай эддээ хө гээд л тайлбарлаж гарав . Хоёр гурван цагийн дараа Төгөлдөр биеийг нь нэг л хачин үл үзэгдэх юм зуран жирвэлзэж байхыг мэдрэв . Толгой нь уужим болчихсон ч юм шиг . Гарынх нь үзүүрт харагдаад байх хир нь хичнээн удаа үсэрч цовхчоод авч чадахгүй байсан ямар нэг юмыг шүүрэн авч өвөртлөх шиг сэтгэл нь тавирч “ Үгүй ер иймхэн юм байсан юм уу “ гэж бодлоо . Мөнөөх гайхал “ Х “ гээчийн учрыг тайлсан төдийгүй ямар ч тооны хаана ч нуугдсан төвөггүй олж чаддаг болжээ . Явахын босгон дээр Базар гуайд нэг их тус хүргэмээр санагджээ .
- Базар гуай ...
- Зааг ... Юү гээв хүү минь .
- Би танд энэ шийрнүүдийг чинь хуйхлаж өгч байя тэгэх үү ?
- Өө юүхэв хүү минь төвөгийн нэмэр . Ах нь зав ихтэй өдөр өнгөрч өгдөггүй болохоор нь л ингэж суудаг юм . Хаврын тарчиг цагт байрны хүүхдүүдэд чанаж өгвөл биед нь хуралдсан чийг бамыг нь үргээхэд нэмэр болох болов уу гэж бодоод л цаг ашиглаж суугаа юм . Энэ хажуугийн хээрийн бойн дээр энэнээс их юм алга . Хүнээ дагаад шувуу нохой ч цамаан болоо юм байлгүй . Үүнийг тоож мэрдэг ч амьтан алга хэмээн сүүлийн үгээ өөртөө л зориулсан бололтой аяархан хэллээ .
- Би түлээнд явахдаа найзуудтайгаа хоёр гурван шуудайг ч хуйхлаад ирж чаднаа .
- Юүхэв ээ хүү минь . Харин тоогоо хамтарч бодмоор бол амьтан хүний сиймхийгээр хүрээд ирж байгаарай .
- За ахаа .
Төгөлдөр нэн ч урамтай харьж гэрийн даалгавараас цаашхи өчнөөн олон тоог бодоод хариутай нь тулгаж үзсэнд яг таарч байв . Тэгээд ч зогссонгүй Монгол хэл , унших бичгийнхээ даалгаварыг Базар гуайн зөвлөж зааснаар хийж сэтгэл нь ханаад хоолоо хийхээр гурилаа зуурлаа . Маргааш нь Норжин багшийн төдийгүй ангийнхных нь нүд орой дээрээ гарсан явдал боллоо . Төгөлдөр өгсөн тоог нь самбар дүүртэл эг маггүй бодов . Түүндээ сэтгэл нь ханасангүй
- Багшаа дахиад бодох уу гэсэнд Норжин багш нүдээ эргэлдүүлэн толгой сэгсэрч Төгөлдөр анх удаагаа журнал дээр том гэгчийн тав тавиуллаа . Хайдав исгэрэн шогширч
- Чи чинь улаан эрдэмтэн болж шүү дээ . Яаж чадав аа хэмээн араас нь шивэгнэнэ . Энэ өдөр Төгөлдөрийн хэмжээлшгүй ялалтын өдөр боллоо . Монгол хэл дээр дараа нь унших бичиг дээр гараа дээр гэгч гозолзуулж байгаад том том тав авав . Ангийн ажил эхэлхэд Норжин багш түүнийг анх удаа самбарын өмнө гаргасангүй . Гэвч тэр дотроо саариа ч арилгана , Жаргалмаад үхсэн хуурс ч үзүүлэхгүй хэмээн тангараглаж суулаа . Шөнө дөлөөр ээжийгээ сулхан хурхирч байхад Төгөлдөр сэм босож хувцаслаад сургууль руу гүйлээ . Манаач өвгөний хурхирах дуу булангийн ангиас тодхон сонсогдоно . Төгөлдөр өлмий дээрээ гэтэн мяраасаар багш нарын өрөө рүү орж гар чийдэн тусган эрсээр ангийнхаа журналыг олж дэлгэн анх удаа авсан дүнгүүдээ сэтгэл хангалуун харж гараар илж үзлээ . Жаргалмаа Тунгалаг Цолмон нарын нэрсийн ард ийм дүнгүүд салхидсан атнууд шиг хүснэгтэндээ багтаж ядан сэрийж байхад Төгөлдөрийн нэрийн ард шилэрсэн ингэ шиг өнчин тавын тоо бусдаасаа шонгийн мод шиг ялгарах нь онцгой ч ганцхан ширхэг байгаа нь л тиймхэн санагдана . Гэвч тав гэдэг дүн сайхан ажээ .
Ялангуяа уг тооны дээд хэсэг нь нисэж байгаа пуужин шиг дээшээ өлийгөөд л ... Тооны хичээл дээрх Жаргалмаагийн түнтгэр тавуудыг тоолж зургаад хүргээд минийх ч ийм болно гэж ам бардам шивнэлээ . Тэгээд хайр хүргэх тав гэсэн дүнгээ долоовор хурууны өндгөөр баахан илж сэтгэл ханаад журналаа байсан газарт нь хийж өлмий дээрээ гэтсээр сургуулиас гарлаа . Маргааш нь түлээнд явахдаа нөхөддөө хэдүүлээ Базар гуайнхаар дайраад гаръя гэсэнд тэд дургүйцсэнгүй . Тэд Базар гуайнхаас тал шуудай шийр тэргэндээ ачаад хөдөлцгөөлөө . Базар гуай араас нь гарч ирээд
- Зааг хүүхдүүд минь галаа сайн унтраадаг юм шүү . Түймэр дэгдвэл сүйд болох нь тэр гэж дахин дахин захилаа .
- Зүгээрээ та санаа зоволтгүй . Бид нар түлээнд явах болгондоо хээр гал түлж цайгаа халааж уугаад дулаацдаг юм . Дараа нь галаа шороогоор дарчихдаг хэмээн зэрэг зэрэг ухуулсанд Базар гуай толгой сэгсэрсээр үлдлээ . Оройн нар Хөхшөө уулын цаагуур орж байхад тэр хэд хуйхалсан шийрүүдээ Базар гуайд өгөөд гэр гэрийн зүг урам дүүрэн явцгаалаа .
Гэтэл гурав хоног үргэлжилсэн шороон шуурганы дараа түлээнд явахдаа Базар гуайнхаар дайраад шийрээ аваад явцгаая гэсэн Төгөлдөрийн саналыг Батжаа тас эсэргүүцэв .
- Би л лав тийшээ очихгүй . Та нар ч битгий оч . Аймгийн шоронд орно шүү . Аав ээж хоёр тэр хүнийг чинь улаан эсэргүү гэж байна лээ .
Хайдав нүд эргэлдүүлэн гайхаж
- Хөөш улаан эсэргүү гэдэг чинь яадаг юм гэж лавлалаа .
- Мэдэхгүй . Гэхдээ тэр хүн чинь Цэдэнбал даргыг буудах гэсэн гэнэлээ .
- Пөөх . Цэдэнбал даргыг үү дээ . Нялгадаагүй биз ?
- Үнэн . Аав тэгж байна лээ . Тэгээд шоронд орсон гэсэн .
- Хэн ?
- Яагаав энэ Базар гуай .
- Тэр чинь энд л халуун усны газарт л байдагш дээ .
- Манай энд ирэхээсээ өмнө тэгсэн гэсэн .
- Ёстой зоригтой хүн юмаа .
- Буугаа сайн нууж чадаагүй л юм байх даа .
- Гутлынхаа түрий рүү лавхан шургуулаад өмдөө сул тавьчихсан бол баригдахгүй дээ .
- Тааран толгойт минь тэгээд буугаа гаргахдаа яах юм өмднийхөө шуумагтай ноцолдох уу ?
- За тэр яах вэ явцгаая .
- Хэрэв Базар гуай Цэдэнбал даргыг буудчихсан бол яах болоо ?
- Тэгсэн бол манай Монгол хужаагийн боол болох байсан гэнэлээ .
- Нялгад .
- Үнэн . Аав тэгж хэлсэн юм .
- Тэгвэл ч үнэн аймаар урвагч байна шүү дээ .
- Харин тийм өмхий хужаагийн муу тагнуул байсан байгаа юм . Одоо Базар гуайг төрийн хурц нүд өдөр шөнөгүй харж байдаг , ил далд уулзаж учирч байгаа хүмүүсийг нэг л өдөр бүгдийг нь хужаагийн тагнуул гээд барина гэж байна лээ .
- Бид нар баригдах болов уу ?
- Та нар нэг удаа гэнэдсэн байна дахиж тийшээ очиж болохгүй бүгд баригдана шүү гэж аав хэлсэн .
- Аа яа яа яа . Дахиж л очихоо болих минь .
Төгөлдөрт нэг л эвгүй совин төрж нуруугаар нь хүйт оргиж явсанаа
- Аймгийн шорон хэцүү болов уу гэж сонирхлоо .
- Ямар ч сайн эр гурав хонов уу үгүй юү аав ээжээ дуудаад уйлдаг гэж байгаа юм даа .
Төрөө агзасхийн чичирснээ нэг л хачин сөөнгөтсөн хоолойгоор
- Газар доор харанхуй , хүйтэн , ус мөс хоёр барилдаад хөлдчихсөн бас тэгээд чөтгөр толгой тасдах гэж оролдоод унтуулдаггүй хонгил байдаг гэж Идэрцог ярьж байна лээ гэснээ нусаа татав .
- Идэрцог яадаг юм . Нэг муу хаяагаа хадардаг хулгайч л байхгүй юу . Хамгийн эхний энгийн өрөөнд л чацгатайгаа холилдоно . Аймгийн шоронгийн өрөөнүүд чинь цаашлах тусмаа чангардаг гэж байгаа юм чинь .
- Тэхдээ л тэр чинь сумын атмаан шүү дээ .
- Бид нарт л онгирч байхгүй юү дээ . Аймагт очоод захын хүүхдэд хамаг юмаа дээрэмдүүлчихээд орилоод сууж байсан гэхчивлээ . Манай ахын хүүхэд орилчихсон сууж байхад нь тааралдсан гэсэн гэнгүүт Батжаа хажуугийнхаа бут руу нулимлаа .
- Аймгийн атмаанууд ч зэвүүн юмнууд байдаг байх даа .
- Зөрөхийн зуурт л хутга шаачихдаг юм гэхчүүлээ .
- Ногоон толгойт гэж нэг атмаан гэхэд л гутлынхаа түрийд хоёрын хоёр балиус заавал авч явдаг гэж байгаа юм даа .
- Хөөх тийм үү . Хүнийг балиусаар сийчихээр юү үлдэх вэ дээ . Үнэн сайн эр юм аа . Олон л хүн алсан байх даа .
- Хутгыг хутган Борисоос ч мэргэн шиддэг гэхчүүлээ . Хорин алхам газраас балиус шидээд хүний зуусан тамхины ишийг тас авсан гэж байгаа юм даа .
- Нялгадаад л . Уруулыг нь хэрччихгүй гэж үү ?
- Яаж дээ . Тэд нар чинь тэгнэ л гэсэн бол тэрүүгээрээ шүү дээ . Милметрээр ч зөрүүлэхгүй .
- Пөөх тэд нарын дэргэд манай Идэрцог ёстой нусан жур .
- Харин тийм .
- Аймгийн шоронгийн хамгийн мухрын өрөөнд орж үзсэн сайн эр байдаг л байхдаа ?
- Тэр ногоон толгойт эд нар орж үзээ байлгүй . Манай аав нэг удаа шорон дотуур явж байгаад нилээн цаад талын нэг өрөөний шагайвраар харсан чинь цав цагаан толгойтой чөтгөр галзуурчихсан сууж байсан гэсэн .
- Чөтгөр яах дээрээ галзуурдаг юм ?
- Мэдэхгүй шоронгийн өрөөнөөс айгаад л галзуурдаг биз . Оройн дээд чөтгөрийн хаан та намайг эндээс гаргаад өгөөч дээ гээд уйлаад байсан гэсэн тэд нарыг ийн ярилцан явтал араас нь хүн шүгэлдэх нь мөнөөх цагаан толгойт чөтгөрийн дуу шиг сонсогдон цөм нам болж эргэн харцгаавал “ нусан жур “ Идэрцог хоёр найзын хамт дугуй унацгаачихсан сүр бараа дүүрэн ирж явлаа .
Үргэлжлэл бий

Нэгдүгээр ангийнхны хичээл таржээ. Тожийсон тожийсон юмнууд сургуулийн хаалгаар чихэлдэн гарч ирээд “Ура“ хашгиралдсанаа нэг нэгнээ хочлон шүлэглэж, цүнхээрээ салам нүдэлдэж байхыг Төгөлдөр цонхоор нүд буландуулан харж суулаа. Сумын заан Босоо Шагдар гуайн Борхүүг хэдэн хүүхэд тойроод зогсчихсон
Босоо Шагдарын боовон толгойт
Боорцогны хулгайч - еэвэн толгойт хэмээн цоллон хашгиралдаж Борхүүг цүнхээ далайн хөөхөд хөхрөлдөн тарж зугатаад гайгүй холдоцгоомогцоо буцаж нийлэлдэн зээглэж зогсоод
Босоо Шагдарын гэдгээ хоолой нийлүүлэн хашгирцгаана. Борхүү түнтийтлээ уурлаж цүнхээ далайн гүйж явтал цүнхнээс нь ном дэвтэр нь сугаран унаж салхинд хуудаснууд нь далбаганан хийсэхэд Төгөлдөрийн инээд өөрийн эрхгүй хүрч жуумалзлаа.
Ангид нь зэврүү орогнож хүүхдүүд гараа ханцуйдаа шургуулан ихэнхи нь багшийн үгнээс илүү гадаах чимээ шуугианд автан завсарлага хүлээн тэсгэл алдан байгаа нь илт аж. Дарга нарын байр гэгдэх эгнүүлэн барьсан олон гэрийн ардуур жижиг жижигхэн хуй салхи үе үе босч түйрэгнэсэн шар шороо эргэлдүүлэн сүр орон хуйсагнаснаа дорхноо намсхийн арилна. Тэртээ баруунтай Хөхшөө уул дүнхийж сургууль өчнөөн жил өвөлжин түлдэг хир нь ер дундлаж байгаагүй уул шиг их заг наагуур нь бүхнийг халхлан нүүгэлтэнэ. Тэр их заган уулаас цааш хээр тал эхлэж Хөхшөө уул хүртэл сунайн үргэлжлэх авай. Тэр хээр талд Төгөлдөрийн өнжөөд л явж түүдэг түлээ түлшээс авахуулаад мундахгүй олон юмс бий. Өнөөдөр түлээнд явна ирээд ханатлаа байлдаж тэвэг өшиглөнө дөө. Харин Хайдавын ухаа ягаан үстэй, тугалганых нь жин үсэндээ яг таарсан араараа дарахад хаашаа хамаагүй нисээд алга болчихгүй байран дээрээ буцаад л ирдэг тэвэгийг юугаар арилжиж авъя даа гурван төгрөгөөр ч зарахгүй л байх даа гэж бодож суутал нь
- За хичээл ингээд дууслаа. Одоо ангийн ажил гэсэн Норжин багшийн намуухан атлаа нэг л зуунги дуу сонсогдож Төгөлдөрийн нуруугаар жаран хөлт хүйт оргиулан арваганан гүйх шиг боллоо. Дотуур өмдөө өглөө солих нь сольсон л доо. Гэхдээ л ...
Норжин багш юуг ч юм үргэлжлүүлэн ярьж байвч чих нь хэсэг дүнгэнэн шуугиж байснаа тэмээ мал орилох ч шиг ямаа майлаад ч байх шиг ертөнцийн огт өөр чимээ шуугианд эзлэгдэн тэдгээр амьтад одоо Төгөлдөрийн чихээр дамжин дотогшоо ямар нэг юм руу зүтгэцгээх шиг эмх замбараагаа алдан түжигнэцгээж эхлэв . Гэхдээ тэрээр багшийнхаа амны хөдөлгөөнөөр хэсэг хүүхэд дуудаж байгааг тэдний тэргүүнд өөрийн нэр гарахыг ягхийтэл мэдрээд ширээгээ аажуухан түлхэж бослоо. Ангийн дарга Жаргалмаа самбарын өмнө гарчихсан
- Та нарыг хуу нэгжинэ дээ гэсэн зэвүүн ч юм шиг тавласан ч юм шиг харцаар тас шилбүүрдэн шилбэлзэнэ.
- Алий Төгөлдөр гараа дээш нь өргө гэж багшийн тушаах үед өнөө олон амьтад чихнээс нь чихэлдэн гараад аль нэг зүгт ум хумхгүй хулжин одох шиг болж Төгөлдөр аргагүйдэн гараа өргөлөө.
- Хүүхдүүдээ харцгаа хүний гар яг ингэж сайртаж хагараад хагархай нь ихэссээр байгаад тасарч унадаг юм. Багш ийн яриут цүнхээ чухалчлан уудлаж нөгөө зургаа гаргалаа . Өдөр болгон ангийн ажил дээр гаргуулж, буцаж эвхүүлсээр байгаад тэр зураг эвхээсээрээ тасрах шахжээ. Өтгөн бавгар сахалтай, тохойноосоо урагшхи хэсэг нь тасарч алга болсон хоёр гараа өргөөд уйлах гэж байгаа юм шиг нүүрээ үрчийлгэсэн тэр хүний зургийн дор Төгөлдөрийн огт мэдэхгүй том том үсэг / үсэг л байлгүй өөр юу л байв гэж / сэрийж байх нь сүртэй.
- Та нар энэ Төгөлдөр, Хайдав, Болд нар шиг гараа угаахгүй яваад байвал ийм л болно. Сайхан байна уу. Хоолоо хийж идэж чадахгүй, ер юү ч хийж чадахгүй ийм хүн болох гээгүй л юм бол гараа арчил. Амархан шүү дээ, түмпэнд ус хийгээд зуухан дээрээ тавьж бүлээсгэнэ. Дараа нь тэр усандаа гараа дүрээд гучин минут сууна. Тэгээд яах билээ .
- Намуу цэцэг савангаар савандаад ширүүвтэр даавуугаар үрж угаана .
- Зүйтэй дараа нь яахав?
- Тос түрхэж шингэтэл нь үрнэ.
Ангид хургасан зэврүүн хүйтнийг үргэж хаалганы доогуурх том зайгаар гадагш дайжтал хүүхдүүд нэгэн дуугаар ийнхүү нирхийлгэнэ.
- Зүйтэй хүүхдүүдээ харин энэ ажлыг өдөр болгон тогтмол хийх хэрэгтэй. Тэгвэл энэ хүн шиг болохгүй багш ийн хэлээд зургаа эвхээсээр нь нандигнан эвхэнгээ
- Жаргалмаа үзлэгээ эхэл гэмэгц цаадах нь Бямбаа хэмээн сүртэй дуудлаа. Бямбаа ч урвайсаар доошоо харан ганц нэг алхсаар Жаргалмаагийн өмнө очиж тонгойвол тэрээр түүний үсийг нарийхан бор хуруунуудаараа ярж сурамгай шаламгай нь нэт нэгжиж онгичсоноо эрлээ дор нь олж хоёр хуруугаар чимхэн багшийн ширээн дээрх шилэн дээр ихэмсгээр тавьлаа. Дулаан үүрнээсээ баригдаж хүйтэн шилэн дээр гэнэт тавигдсан нөгөө амьтан царцчихав уу гэлтэй хөдөлгөөнгүй тонтойно. Багш дахиад л ярьж эхлэв.
- За тэр. Та нар инээлдэх юм байхгүй бүгдэд чинь бий. Ер нь манай ангийн Жаргалмаа, Цолмон, Наран гураваас бусад нь үүнийг үржүүлж бие биедээ түгээж явдаг гэж ярингаа цүнхнээсээ томруулагч шилээ гаргаж хүүхдүүдийг нэг нэгээр нь дуудаж нөгөө амьтныг томруулж харуулав.
- Та нар тэр шүдийг нь хар. Ийм л муухай хурц шүдээр та нарыг хазаж өвчлүүлж байна. Энэ олон хөлийг нь та нар харж байна уу. Энэ муухай хөлөөрөө биен дээгүүр чинь зүгээр л гүйж явдаг гэж та нар бодож байна уу. Үгүй. Та нарыг маажиж, энэ арвайсан балиар хөлөө арьсанд чинь шигтгэж арьсыг чинь урж энэ амьтан явдаг. Тэмээнд шигдсэн хувалзыг та нар бишгүйдээ харсан. Энэ амьтны хөлд нь ч биенд нь ч хувалзны төрлийн микрооб гээч амьтан үй олноороо шигдээстэй явдаг. Тэр амьтан янз бүрийн өвчин тараадаг ойлгов уу.
- Ойлголоо.
- Юү ойлгов.
- Бөөс муухай.
- Зүйтэй . Одоо тэгвэл яахав?
- Бөөсөө арилгана.
- Зөв . Яавал бөөс арилах билээ?
- Усанд орвол.
- Зүйтэй, өөр?
- Саариа арилгана.
- Зүйтэй. Харин та нар энэ үгийг бүтэн жил тоть шиг давтлаа. Бөөс саарь арилаагүй л байна. Хэзээ арилгах юм бэ?
- Маргааш.
- Бишээ. Өнөөдөр. Халуун ус онгорхой байна. Өнөөдөр усанд орцгооно шүү. Ойлгоцгоов уу?
- Ойлголоо.
- За ангийн ажил дууслаа. Бямбаа наад бөөсөө гаргаж хая.
Бямбааг бөөсөө чимхэж аваад гарахтай уралдан хүүхдүүд дэрхийлээ. Сургуулийн хаалгаар гармагц бөөн хүүхэд Хайдавыг бараадан дагалаа. Төгөлдөр тэдний араас гүйх гэснээ гэнэт нэгийг санаж цааш харан инээлдэж яваа хэсэг охидын араас гүйж гүйцэж очмогц Жаргалмаагийн нуруун дундуур цүнхээрээ нэг сайн савчихаад эргэн зугатлаа. Зугатах зуур эргэж харвал Жаргалмаа нүүрээ даран сууж байх нь уйлж байх бололтой.
- Больж муу хогийг. Хүнээс дандаа бөөс олно шүү муу улаан бузарт чинь гэж Хайдав түүнийг сайшаан угтлаа.
- Чи өнөөдөр түлээнд явах уу?
- Явна. Харин чи?
- Явна.
- За тэгвэл түргэхэн цайлчихаад Батжаагийнхаар дайраад ирээрэй. Цаадахын чинь дугуйн хигээснүүд мултраад унасан гэнэ.
- За за.
Төгөлдөр тэднээс салж цэцэрлэг рүү яарлаа. Ээж нь хүүгийнхээ толгойг зөөлөн алгаар илж магнай дээр нь үнэрлээд
- Миний хүү ийшээ суу. Эрхлэгч харвал ээж хүү хоёр балрана гэсээр хаалганы ард нууцгайдуу тавьсан ширээнд суулгаад шөлтэй хоол буузаар дайлж араас нь хатсан яавлагтай компот аягаллаа. Төгөлдөр гэдсээ түнтийтэл идэж аваад ээжийнхээ өгсөн хэдэн чихрийг цүнхэлмэгц босож хэхрэн үүд рүү зүглэснээ
- Ижий би түлээнд явлаа гэв.
- Яахнав миний хүү хичээлээ хий. Овоолоотой түлээ байхад ...
- Аа ижий. Хайдав, Батжаа, Болдоо эд нар бүгд явж байхад чинь ...
- За тэгвэл өөрөө мэд. Эрхлэгч ороод ирнэ шүү миний хүү дэгд.
Төгөлдөр гэртээ ормогц баруун ор руугаа цүнхээ шидчихээд хувцасаа сольж бахиал гутал хөвөнтэй дээлээ өмсөж ээжийнхээ өгсөн хэдэн чихрийг цүнхнээсээ авч өмднийхөө халаас руу хийчихээд таваг дээрээс бөөн бөөн боорцог хурууныхаа салаануудаар сарвайтал атган өвөр рүүгээ хэдэнтээ хийж эрэгнэг дээрээс нэгтийн бидон шүүрч данхтай цайнаас хийж дүүргээд тагламагц тэврэн гарлаа. Илүү гэр рүүгээ тоос дэгдээн таварцаглаж унах нь халаг шурхийн ороод тэргээ түрэн гаргалаа. Төгөлдөрийн тэрэг сумандаа хамгийн хээнцэр, бас даацтай нь. Далан тавын гэгддэг унадаг дугуйны найман дугуйг хоёр хоёроор нь урт голд давхарлаж суулгаад нимгэн цагаан модоор дөрвөлжин тэвш хийж тэвшнийхээ хананд эрвээхэй, хэрэм, туулай зэрэг амьтны дүрсийг тосон будгаар цоолборлон чимсэн нь хаа холоос өнгө ялгаран харагдана. Энэ амьтдыг нагац ах Балдан нь цоолборлож өгсөн билээ. Балдан ах нь аймгийн урчуудын хороонд толгой цохидог зураач тул Төгөлдөрийн тэргийг чимэхдээ төдий л их хүч хөдөлмөр зарсангүй. Нэг л өглөө хийчихсэнсэн. Харин тэрэгнийхээ урд хэсэгт Төгөлдөр өөрөө бодон бодон хөрөөдөн хөрөөдөн цөөнгүй модон хайрцаг сүйтгэж баймааж нь давхар тасалгаа хийсэн билээ. Тэндээ түлш хийх шуудайнууд, тэднийгээ хүлж торгоох шидмэс дээс олс сэлтийг хийнэ. Бидонтой цайгаа дээрээс нь хийж гал асаах шүдэнз лаа байсандаа байна уу үгүй юү гэдгийг тэмтрэн шалгаж үзээд тэд нь байж л байсанд бяцхан санаа алдаж тайвшраад тэрэгнийхээ суран оосрын үзүүрийн томоо гогцоог цээжиндээ углан “Ишш чүү“ хэмээн шүдний завсраар сийгүүлэн зүтгэснээр явах бүрийд л сэтгэлийг нь хөдөлгөөд л байдаг түлш түүх аяндаа шуударвай. Тэрэг нь олон дугуйтай атал нэг л хөдөлчихвөл сумандаа хамгийн хөнгөн нь.Мөнөөх урт голд шаариг суулгаж байгаад дугуйгаа бэхэлсэн болохоор тэгдэг бизээ. Түүнийг ч мөн л Балдан ах нь хийж өгсөн билээ. Гэтэл бусад хүүхдүүдийн тэрэг тийм биш. Түлш нэмэгдэх тусам дугуй нь шороонд шигдэж тэрэг нь арагш цахдан эзнийгээ байдгаар нь бөхийлгөх бөлгөө. Зогсож амсхийгээд хөдлөх бүрийд Төгөлдөр бусдынхаа тэргийг түрж шуудруулж өгөөд өөрөө хамгийн сүүлд хөдөлнө. Тэхдээ нөхдөө зэгсэн хол явахыг нь хүлээж байгаад хөдөлнө дөө. Нэг л хөдөлчихвөл тэргэнийх нь найман дугуй жирэлзэж үе үе тэрэг нь эрчээрээ өнхрөн ирж бөгс рүү нь мөргөхөд цухал бяцхан хөдөлнө. Чамайг нэг тооромсогтой болгочих юмсан гэж амандаа гүвтнээд тэрэг рүүгээ хяламхийнэ. Ховрын ховор энэ дугуйнууд Төгөлдөрийн тэргэнд наймаараа хослон жирэлзэхийн зэрэгцээ илүү гэрт нь бараан дор цоо шинэ дөрвөн дугуй тэргэнд эргэх ээлжээ хүлээн тосны нэг л таатай үнэр ханхлуулан нууцгайдуу байж байгаа. Ийм дугуйны нэг муу тал нь ахиухан түлээ аччихаар яайжиганаад хигээснүүд нь мултраад унадаг. Тийм болохоор өдөр болгон хигээсээ шалгаж суларсан байвал чангалаж байх ёстой болдог. Ялимгүй залхуурвал уу тэрэггүй болох нь тэр. Гэхдээ л дугуйн талаар хамгийн санаа амар явдаг хүн гэвэл яах аргагүй Төгөлдөр юм. Ээж нь түнэр харанхуйгаар энэ амин чухал хэрэгтэй дугуйнуудыг хоёр нэгээр нь тэвэрч ирдэг билээ. Сандарч тэвдэн амьсгаадсаар гэртээ ормогц сая санаа бяцхан амарч
- Ёох Балданлхам минь. Улаан Банзрагч түлээний ард отож хэвтэх шиг оргиод зүрх уушиг амаар гаргачих шахлаа. Хөөрхий минь цэцэрлэгийн хэдэн хүүхдийн буян гэж залбирах сүүрс алдахын завсраар ёс шиг хэлнэ. Жаахан хатсан яавлаг, эсвэл тэр бүр олддоггүй баавгайтай чихэр өврөөсөө гаргахдаа ч юм уу, саван дээрээ Масло гэсэн бичигтэй амтлаг тос, хэд гурван талх, цагаан будаа ер юү ч үүрч ирсэн мөнөөх л “Хөөрхий минь цэцэрлэгийн хэдэн хүүхдийн буян дундрашгүй юм” гэдгээ үглэх бөлгөө ...
Батжаагийн илүү гэрийн гадаа Хайдав, Болдоо, гүрвэл Төрөө, янгир Мөнхөө доод ангийн бас бус хэдэн хүүхэд цуглачихаад Батжаагийн тэрэгний дугуйнуудыг салгачихсан хигээснүүдийг нь нэг нэгээр нь чангалан дор бүрдээ ажилд дарагдчихсан шуухитнацгааж байв. Батжаа илүү гэр рүүгээ орж гаран юуг ч юм эмхлэж цэгцлэн оролдож байснаа
- За та хэд наадхиа дуусгачихаад ороод ирээрэй гэмэгц гэртээ ороод таг боллоо. Цугларагсад ч төдөлгүй ажлаа дуусган Батжаагийнх руу орцгоолоо. Мань хүн хоймроо суугаад өмнөх том мөнгөн аягандаа мах боорцог дүүргэн хөшиглөөд уур савссан цай хийчихсэн ам нь түнтийгээд завгүй бумбаганаж байсан тул “Наашаа суугаад идэцгээ“ гэж байгаа бололтой нүдээ гялалзуулан толгойгоороо гэрийнхээ зүүн баруун тал өөд дохисноо өмнөх гадартай мах руугаа эрүүгээрээ дохилоо. Тэднийх гэж хөл гишгэх аргагүй цул хивс. Гоё гоё эрээн авдрууд дээр том том толинууд эгнүүлээд тавьчихсан нь улам ч сүр оруулж хүүхдүүд хулмаганан үүдэнд бөөгнөрлөө. Батжаа амаа бумбагануулан дахин дохисонд зоригтойгоороо гүрвэл Төрөө хоймроод зүтгэж Батжаагийн хажууд өвдөглөн суутал гутлынх нь хаанаас ч юм бөөн элс савирч өнөө нүд эрээлжлэм хивсэн дээр тэр дороо овойгоод ирэхийг хараад Төгөлдөр өөрийн эрхгүй жуумалзлаа. Төрөө түүнээ анзаарч байгаа ч янз алга том гадартай махнаас нэг шаант шүүрч эрээн булчингаас нь үмхүүт шувт татан зажилж гарлаа. Түүнийг хармагц Хайдав шүлсээ гудхийлгэснээ хоймроод зүтгэсэнд бусад нь дагалдлаа. Харин доод ангийн хэдийн зориг арай хүрсэнгүй өлөн нүд гялалзуулан тэр хэдийг атаархан ширтэж зогстол Хайдав ихэд өгөөмөр зан гарган
- Май та хэд энийг хуваагаад идчих гээд булцайсан том махтай дунд чөмөг богтос хоёр авч өнөө хэд рүү сарвайлаа. Төгөлдөрийн хувьд ээж дээрээ очоод энэ байтугай амттанаар дайлуулсан тул хоол сонирхсонгүй харин жаазтай зураг ширтэн сууж байтал үүд сэвхийх шиг болоход сэртхийн эргэж хартал Батжаагийн ээж Найдалмаа дарга ороод ирчихсэн өнөө хэд рүү том харснаа
- Өө миний хүүхдүүд цайлж байгаа юм уу гэсэнд нэг нэг яс бариад шүдээрээ мэрэнгээ наг наг инээлдэж байсан хэд таг болж хөшсөнөө гэнэт ухаан орсон аятай барьж байсан яснуудаа гадар руу чулуудчихаад дэрхийн босов.
- Яав хүүхдүүд минь идээч суугаад идэцгээ гэсэн авч өнөөдүүл
- Зүгээр зүгээр гэлцэн үүд рүү зүглэлээ. Батжаа нөхдийнхөө араас өндөлзөж аягандаа үлдсэн мах боорцгийг гараар этүүрдэн ам руугаа чихээд тэр чигээр босон харайтал Найдалмаа дарга
- Хүүе миний хүү тэгдэггүй юм. Сууж байгаад ид гэснээ хажуу тийш эргэн зүүн орон доороос том гадартай боорцог татан гаргаж үүдэнд бөөгнөрсөн бүх хүүхдэд гурав гурвыг өгч
- За хүүхдүүд минь түлээ сайн түүгээрэй. Хавар болж хавсрага тавиад ирэхээр түлээнд явах өдрүүд хомсдоно. Ээдээ хожуул сайн түүцгээдэг юм шүү. Шаваг бол ганц дүрсгээд л алга болчихно. Гэр дулаацуулахгүй Батжаадаа сайн тусладаг юм шүү гэснээ зүүн орныхоо шигэмнээс зузаан хөвөнтэй бээлий авч Батжаагийн гарт шургуулж өглөө . Батжаа гэрээс гармагц гүрвэл Төрөөгийн тэргэнд өөрийнхөө тэргийг холбож уяад
- За явцгаая гэмэгц түлээчдийн цуваа аян замдаа жигдэрлээ. Гүрвэл Төрөө тэрэг чирдэг урт дээснийхээ үзүүрийг бүснээсээ зангидчихаад хоёр тэрэг чирээгүй юм шиг хөнгөн шингэн годогононо. Төгөлдөр Найдалмаа даргын өгсөн боорцгийг гаргаж үзвэл түрүүн Батжаагийн өмнө байсан тавагтай боорцогноос шал өөр хар өнгөтэй гувчийсан тэгээд ч зогсохгүй хөх эрээн болтлоо цэврүүтчихсэн юм байхаар нь хажуу тийш сэмхэн шидчихээд нөхдөө гүйцэж очив. Батжаа нөгөө л номоо ярьж хүүхдүүд аль болох түүний хажууд явж ярьж байгааг нь сонсох хорхойгоор шахцалдана. Батжаагийн ярьж байгаа номын амт гэж яаваа. Норжин багш өдөр бүр л ангийн ажил дээр саарьтаж тасарч унасан гарын тухай ярьж, Жаргалмаагаар хэн нэгний дотуур хувцас үснээс бөөс эрүүлж байхын оронд ийм ном ярьж өгдөг болоосой гэж хүсмээр. Ээжийнх нь цэцэрлэг дээр өгдөг хоолны амт амтагдах ч шиг. Тэр ч бүү хэл тэр хоолны амт энэ номын амтны дэргэд юү ч биш юм шиг санагдах авай. Ихэд хол явцгааж багагүй цуцацгаасан тул нэгэн сайрын эрэг түшин сууцгаагаад Батжаагийн ярихыг үргэлжлүүлэн сонсов . Энэ номыг Батжаа магадгүй гуч дөчдөхөө ч ярьж байж мэднэ . Гэвч түүнийг сонсох тусам хамаг бие нь жирвэгнээд ч байх шиг үе үе үс нь өрвөсхийн босох ч шиг одоохон хэн нэгэн чухал хүн өөрийг нь сураглан ирэх гээд ч байгаа юм шиг эсвэл хажуугийн харганы цаана ямар нэгэн дайсан өөрийг нь отон байх ч шиг нэг л ер бусын болдог нь хачин.
- Тэгсэн чинь тэр хоёрыг яг хуримаа хийх гэж байхад нь баахан цэргүүд орж ирээд Эдмоныг нь баривчилж Иф гэдэг цайзын шоронд хорьчихдог юм гээд Батжаа чимээгүй боллоо. Хүүхдүүд түүнийг дууриан чив чимээгүй сууцгаатал
-Би л байсан бол бүгийг нь хутгалчихаад зугатчихна гэж гүрвэл Төрөө нүдээ дүрлэгнүүлэн ярьснаа даарсан аятай агзасхийлээ.
- Цааш нь яриачээ.
- Дараагийн явалтаар яръя. Харин одоо байлдацгаая. Би Төрөө Мөнхөө хоёрыг авлаа. Хайдав чи Төгөлдөр Болдоо хоёр дээр энэ тавын гуравыг нь ав. Өнөөдөр амьд хэл олзлохгүй шууд буудна шүү гэснээ өврөөсөө модоор зорж хийсэн нагаанаа гарган шагайж үзсэнээ ам руу нь үлээлээ. Хүүхдүүд хариу дуугарсангүй. Саяхны номын ертөнцөөс Хөхшөө уулынхаа бэлд ирж чадахгүй олзлогдчихсон аятай сүүрс алдан сууцгаатал Хайдав түрүүлж өндийн
- Юү ч болсон хүнсээ идэцгээе гэлээ. Тэд дундаа нэг шуудай дэлгээд гэр гэрээсээ авчирсан аяны хүнсээ гарган овоолов. Айл айлд хийгдсэн янз бүрийн хэлбэр зүстэй боорцогнуудын өнгө үзэмж муухантай нь манайх ч иймэрхүү л айлдаа гэх шиг нурмайхад нэгдүгээр гурилын тарган цагаан боорцогнууд биднийг юутай хольчихвоо гэх шиг өнгө ялгаран түнтийлдэнэ. Энэ дунд хэн нэгний илүү гэрээсээ дэлссэн борц Батжаагийн гэрээсээ гарахдаа шүүрсэн өөхтэй хавирганууд Төгөлдөрийн түлээнд явах болгондоо марталгүй авдаг молоко, Хайдавын ээжийн гарын ааруул ээзгий нийлээд шуудай дээр л овоолсон болохоос биш хээр хөдөө яваа хэний ч хараа булаамаар идээ болжээ. Тэр хэд дор нь гал үүсгэж түлээд сайрын эрэг дороос хөөндөө баригдсан данхигар хар тогоо гарган авчирсан сүүтэй болоод хар цайнуудаа нийлүүлэн буцалгалаа. Цай нь утаагаар сүлэгдсэн мэт цэгээн өнгөтэй ч амт сайхантай аж. Хайдав Төгөлдөрийн авчирсан боорцогноос хэдийг шүүрч тожигнуулан идэнгээ
- Төөгий танай ээж боовыг үнэн сайхан хийх юмаа. Идсэний дараа тагнайд тос наалдаад амт нь аманд байгаад л байх юм гэв. Гүрвэл Төрөө хажуугаас нь ярианд оролцож
- Зуурмагандаа л байгаа юм. Манай мээм бол зүгээр л ус халаагаад гурилаа зуураад хийчихдэг болохоор ингээд л дэвтрийн цаас шиг цагаан юм болчихдог юм. Гэхдээ цагаан тостой холиод халуун хар цайнд дэвтээхээр өөр болдог л доо гэлээ. Тэгтэл юүг ч юм бодмоглон боорцог мах хоёр холилдсон аягатай цайгаа харганы нарийхан мөчрөөр хутгаж суусан Болдоо гэнэт дуу орж
- Би хэрэв Эдмоны оронд байсан бол тэр хэдийг бүгдийг нь нам буудах байсан юм гэв.
- Хэнийг ?
- Яагаав тэр цэргүүдийг.
- Дүнхүү минь тэд чинь бас буутай байдаг юм байгаа биз дээ.
- Тэгсэн ч гэсэн.
Төрөө Болдоог хачирхан шогширч
- Хн. Энэнийг хараач. Дүлэгнэж дүлэгнэж нэг дуугарахаараа дандаа ингэж дүнхүүтнэ шүү. Харин би бол баригдах гэж байгаа юм шиг хэнэггүй царайлж байснаа гэнэт түрийнээсээ хутгаа сугалаж бүгдийг нь хутгалж хаячихаад цонхоор гараад зугатчихна.
- Хаашаа?
- Хаашаа ч яадаг юм. Уул руу дутаахгүй юу. Хөхшөө шиг нэг уулын агуйд очоод нуугдчихна.
- Чи ч мөн нуугдана даа . Маргааш нь өлсөөд ирэхээрээ айлын тооноор орох гэж гэр рүү нь авирч байгаад л баригдана.
- Хгн. Өлсөөд гэнэ шүү. Бажууна ухаад ч юм уу, бозлог ч болохноо алж чулуун дээр шарж идээд амьдардаг юм бишүү.
- Тэгвэл мээмийг чинь бариад авчихна шүү дээ. Тэгээд л тугийн цохио шиг уулан дээр гаргаад
- За хүүгээ хаана байгааг хэлэхгүй бол одоо ингээд түлхлээ гэхээр чи яах юм? Төрөөгийн нүдэнд нулимас мэлтэгнэж
- Тэд нар чинь намайг мээмийн хүүхэд гэж яаж мэдэх юм гэтэл
- Мэдэхгүй гэнэ шүү бид нар мэдээд байхад бүгд л мэднэ шүү дээ. Чи тэгээд мээмийгээ түлхүүлэх гэж үү. Аймаар өндөр хадан дээрээс миний хүү Төрөө даанч яав даа гэж хашгираад ниснэ дээ гэснээ Батжаа жингэнүүлэн инээлээ.
- Аа ийм муухай юм ярихаа байяа.
- Наадах чинь айгаад өмдөндөө чацга харвах гэж байна Ха ха ха.
- Айхаа, би юунаас ч айхгүй.
- За за оройтох нь эртхэн түлээгээ түүчихээд жаахан байлдая.
- Очоод заг дотор байлдая л даа.
- Яахийм хээр гоёш дээ.
- За тэгвэл түлээгээ түүцгээе.
Тэр хэд зүг зүг рүү тарж түлээгээ түүж эхэллээ. Төгөлдөрт нэг талдаа жижигхэн хүрзтэй, нөгөө талдаа нарийхан жоотуутай тэр нь хурц гэж жигтэйхэн авсаархан багаж байдаг бөгөөд орос цэргүүдээс ээж нь юугаар ч юм арилжиж авсан тэрхүү багажныхаа жоотуугаар хөрсөн доогуур нуугдсан харганы үндэс хожуул ухахад урамтай. Мөнөөх газар дор нуугдсан бахим хожуулыг илрүүлж хэд хэдэн удаа доргиож цохиод жоотуугаараа огцом хөшихөд ямар ч том үндэс тэсэлгүй суга үсрэн гарч ирнэ. Төгөлдөр удсан ч үгүй тэрэгнийхээ тэвшийг дүүргээд хоёр шуудайгаа хожуулаар дүүргэж тэрэгтэй түлээн дээрээ шуудайтайгаа тавьж дээс сураар дангинатал даруулж хүлээд тэргээ хөдөлгөж үзсэнээ санаа амарч Батжаа руу очин туслалцаж байтал зүг зүг рүү тарцгаасан нөхөд нь ч ажлаа дуусгацгааж түрүүхний хуваагдсаны дагуу хоёр тал болон байлдаанд орлоо. Батжаагийн тэргүүлсэн дайснууд баруун зүг нилээн хол очоод бут бутны ард байраа эзэлмэгц Батжаа малгайгаараа даллан дохио өгмөгц тулаан эхлэв. Төгөлдөрт зүүн жигүүрээ хамгаалах үүргийг дарга Хайдав өгчээ. Төгөлдөр даргын тушаалыг биелүүлэн зүүн талаа хамгаалан нэгэн жижгэвтэр жалга даган мурилзтал мөлхөж явтал гай газар дороос гэгчээр Хайдав дарга алагдчих нь тэр. Тээ нэг том бутнаас нөгөө бут руу байрлал сэлгэн бөгтийн гүйж явахад нь Батжаа хэдийдээ ч амжаад ирчихсэн яг хажуугаас нь
-Хайдав үхээ даан даан хэмээн тасхийлгэсэнд шороо манан хадаан дуулгавартай нь аргагүй нэвсгэдхийн унаад нам болов. Одоо бүх юм Төгөлдөрийн толгой дээр иржээ. Болдоо өөрийнхөө эцсийн хүнийг алуулан алуултал хаа нэг газар нуугддаг хүн. Түүнд найдалтгүй. Нэг л овжин арга сэдэхгүй бол ялагдах нь тодорхой болжээ. Бодож бодож дайсныг араас нь түүхээр шийдлээ. Тэгээд нэг том бутны ард өөрийгөө хэвтэж байна гэж эсрэг этгээдэд бодуулахын тулд мөнөөх бутанд малгайгаа өлгөчихөөд муриганан мөлхсөөр нэгэн гүн сайр руу орж түүнийг даган гүйлээ. Баруун урагш чиглэсэн мөнөөх сайрыг даган гүйсээр сайр ч дууссан тул сэмхэн гэтэн гарч иртэл яг урд талд нь доод ангийн хоёр дайснаа олоод харчих санаатай бололтой бутны араас өлийлдөн байтал чанх урагш нилээн зайтай газар Болдоогийн дуу гарч
- Мөнхөө үхээ даан даан гэмэгц өнөө хоёр дороо нам хярав. Яг тэр үед нь Төгөлдөр
- Та хоёр үхээ даан даан, даан даан хэмээн дөрөв буудтал өнөө хоёр айхтар цочсоноо дороо нам хэвтлээ. Төгөлдөр тэр хоёр руу мөлхөн очиж
- Та хоёр байлдаан дуустал наанаа хөдлөлгүй хэвтэнэ шүү гэж тушааж байтал тэртэй зүүнтэй Батжаагийн
- Базараа, Нанаа, Чука үхээ даан даан даан хэмээн баясгалантайгаар угсруулан буудах сонсогдов. Нэг дор сэрийлдэж байгаад алуулдаг нь юучив хэмээн Төгөлдөр дотроо уурсаад цааш мөлхөж явтал нэг том бутны ард Төрөө хэвтэж байх аж. Тэрээр бутыг яран орчин тойрноо ихэд хянуур ажиглана. Батжаа хаа ч явж мэдэх учир чимээ гарган илчлэгдэхгүйн тулд Төрөөг олзлохоор шийдэж бүсээ тайлаад гэнэт үсрэн дээрээс нь буучихлаа.
Үргэлжлэл бий . . .

Чи чинь араас дайрдаг хамхуул уу аан гэнгүүт Хадар ганцхан тийрч ухасхийгээд дээр нь гарч элгэн дээр нь тохойлдон амьсгааг нь давчдууллаа . Тэмүжин бачимдахдаа гарыг нь хазчихав .

-Өө муу эм Таяны зулбасага чинь ингээд чи хаз ингээд хаз хэмээн Хадар шүдэн завсраараа сийгүүлээд хоолойг нь шахлаа . Гар нь тэсэхийн эрхгүй шөрмөстэй ажээ . Тэмүжиний нүднээс нулимас нь сул асгарав .

-Чөрхтэй боол болж чөдөр ногтыг минь ойртуулж явах уу аан гэж Хадар амыг нь асуухад

-Чи өөрөө гэж хэлэх гэсэн боловч чадсангүй хоолой нь хий чихрав .

-Задарсан муу боолыг дээ гайгүй . Дуугарахгүй байна гэнээ аан гээд хоолойг нь бүр хүчтэй шахлаа . Тэмүжин хий л тийчлэв .

-Дахиад сарвайгаад үзээрэй Хадар ийн заналтай шивнээд дээрээс нь босож муу хазагчаас үтэр түргэн холдтугай гэх шиг шууд гараад явчихав . Тэмүжин доромжлуулсандаа хорсон хорсон сул асгарах нулимсаа ханцуйгаараа шудран тэрлэгээ нөмөрч байтал Бөртгөлжин орж ирлээ .

-Та чинь яачихав аа ? Хадарт зодуулав уу ? Ингэдэг муу золиг шүү . Бөртгөлжин энгэртээ толгойг нь наагаад “За битгий уйл . Тэр мууг хоёул дараа болгоод өгнөө “ гэж аргадлаа . Эхнэр авсан өдрөө ингэж доромжлуулсанаа хэрхэвч мартахгүй гэж Тэмүжин зүрхэндээ тангаргалахдаа энэ муу хээрийн бэлтгэлд явж л таараа тэр үед морин дээрээс нь бугуйлдаж талаар чирч давхиад омгийг нь дараад өгөх юм хуна гэж занасандаа хорсол нь бага зэрэг тайлагдав . Өдөржингөө гиүрлээ . Дэмий л богцтой юмсаа нэг гаргаж буцааж эмхлэж хийнэ . Хоёр дүүтэйгээ хичнээн зугаатай байдаг байсныгаа сая л ойлгож “Аав ээж хоёр намайг яах гэж яаран гэрлүүлж байгаа юм бол “ хэмээн гайхишран бодсоноо “Дайнд явна гэдэг амь дүйсэн хэрэг . Аав нь өнөөдөр гэр орноо оройлж яваа юм . Хэрвээ дайнаас эргэн ирж чадахгүй бол миний хүү аавыгаа залгаж гэр орноо оройлж явах болно шүү дээ . Анхандаа амаргүй ч байж мэдэх л юм . Гэвч хичээгээрэй . Ээж бага ээж хоёрт чинь дүү нарт чинь чиний нөмөр нөөлөг хэрэгтэй шүү “ гэж аавынх нь захиж хэлсэн нь бодогдоод үүсгэж өгсөн гэрийг нь тойруулан харж энэ гэрийн эзэн шүү дээ би гэсэн бахархал ч юм уу нэгэн бодол төрж хоолойгоо засна . Шар хэдгэнэ Тэмүжиний завилаж суугаа цагаан эсгийний захад даарсан бололтой бөөвийтэл чичирч суугаа харагдана . Бөртгөлжин орж ирэвч төдөлгүй эргээд л гараад явчихна . Харин үдээс хойш Бөртгөлжин завтай болж хоёул том нэхий ууттай шагай ширдэг дээгүүр цацлан асгаад бөгцөг няслаж суутал Сүнжгоо орж ирээд “Хатан ижий дуудлаа”гээд дагуулаад гарлаа . Бөртгөлжин орой болтол орж ирсэнгүй . Оройн хоолны дараа Бөртгөлжин ч Сүнжгоо ч завтай болцгоосон боловч нэгэнт харанхуй болжээ .

-Гурвуул бөгцөг няслая л даа гэж Тэмүжин тэр хоёрыг шалсан авч

-Орой болчихлоо . Өглөө эрт үнээ тугалын ажилтай гээд эвшээцгээлээ . Харин Тэмүжиний дотор “Эхнэр авна гэдэг ч дээ шал уйтгартай хэрэг байна “ гэсэн бодол бөхөх дөхсөн дэнгийн гэрэл шиг сүүмэлзэнэ . Тэгсгээд унтаж амрах болцгоож Сүнжгоо Бөртгөлжин хоёр Тэмүжиний дээл хувцасыг тайлах гэснээс болж нэг жаахан дажин үүслээ . Хоёрын хоёр эмэгтэй хүн гутал хувцасыг нь тайлах гэж уралдсан нь хувцаснаасаа зүгээр л сугараад ээжийнхээ өвөр рүү үсрээд орчихдог Тэмүжинд огт таалагдсангүй .

-Та чинь яагаад гар хөлөө хавчаад таг болчихвоо .

-Би өөрөө тайлна .

-Аа тиймүү . Сүнжгоо хөл дээр нь дараарай гэнгүүт Бөртгөлжин нүдээ гялтгануулан бүсийг нь тайлж авах гэж дайрлаа “Та хоёрт дийлдэхгүй дээ”гэж Тэмүжин шүдээ зуун бодоод хоёр гараа элгэн дороо хамхин дарж таг хэвтэв . Бөртгөлжний мартагдсан зан сэргэчихсэн бололтой хоржоонтой инээд алдсанаа “Энэ чинь үнэнхээсээ зөрүүдлэж байна . Сүнжгоо сайн дараарай” гэнгүүт тас хавчсан суганых нь завсраар гараа шургуулах гэж ноцолдлоо . Хэн хэн нь удтал нүүрээ чинэрүүлэн амьсгаадан ноцолдсондоо халууцаж эхлэв . Тэмүжин Сүнжгоог тийрч унагах гэж мэрийн тийчиллээ .

-Бөртгөлжин би хөлийг нь алдах нь ээ .

-Тэсээрэй би одоохон гэнгүүт Бөртгөлжин амьсгаадан ноцолдсоор гараа суган завсраар нь оруулангуут хуруунуудаа арвагануулан гижигдэж эхлэв . Тэмүжин инээд нь хүрэвч ер жишим ч үгүй байгаагаа мэдүүлэх гэж нүүрээ чинэрүүлэн сугаа улам хавчина . Гэвч удаан тэсэж чадсангүй . Түсхийтэл инээд алдаж түүнээ цайруулах гэхдээ

-Та нар хамгийн муухай арга хэрэглээд байхдаа яадаг юм гижигдэнэ гэдэг чинь ...ээээ... гэж ээрлээ . Эмсийн л арга шүү дээ гэж эмэгтэй хүмүүст хэлэлтэй нь биш дээ . Тэд ганц чаддаг аргаа хэрэглэсэн нь бууж өгөх шалтаг нь болов .

-За за бууж өгөе гээд дуулгавартай болж өнөө хоёр дээл гуталыг нь тайлж авахад орондоо орж тооно руу нүдээ гялтгануулан хэвтлээ . Тэртэй тэргүй гэрийг нь бүдэгхэн гэрэлтүүлж байсан дэн унтарч гэрийн зүүн талд Сүнжгоо Бөртгөлжин хоёр ямар нэгийг түргэн түргэн шивнэлдэнэ . Гэрт таг харанхуй болсон атал хоймрын ганцхан унин дээр сүүмгэр цэнхэр туяа цайвалзаж тэр туяан дотор шар хэдгэнэ гэдэргээ хараад далавчаараа арвагар хөлнүүдээ хуччихсан унтаж тэндээс азарганы хуухирах дуу сонсогдоно . Шивнэлдэх чимээ шар шур гэх чимээнээр солигдсоноо нам гүм болчихлоо . Тэмүжин хаашдаа Бөртгөлжинг хажуугаар нь унтах байх гэж бодоод хана руугаа шахан ирэхэд нь унтчихсан хүн болохоор шийдэн буруу харан худлаа хурхирахдаа өмднийхөө суран тэлүүрийг дахин чангаллаа . Гэвч хэн ч хөнжлийг нь сөхөн орж ирсэнгүй удахаар нь гайхан эргэж харав . Унин дээрх мөнөөх сүүмгэр гэрэл рүү нэг арвагар аалз мөлхөж явна .

-Хүн байна уу ?

-Та унтаагүй байгаа юм уу ?

-Аа Бөртгөлжин чи унтах болоогүй юм уу ?

-Би орондоо орчихсоон .

-Юу ? Сүнжгоо та хоёр цуг унтаж байгаа юм уу ?

-Сүнжгоо гэр рүүгээ явчихсан .

-Чи ... гэснээ хоолой нь аргаж уруулаа шилэмдэв .

-Та арай айгаагүй биз дээ ?

-Айна гэнэ шүү . Тэхдээ толгой дээрээс энэ нэг аалз унах гээд байх юм .

-Юу ? Аалзаа ?

-Тийм .

-За за хоёулаа цуг унтая .

Хоёрдугаар бөлөг .

Магнай дээр нь үнэрлэчихээд хөх талын хээл рүү зугадах адил хатируулан бүдэгрэх аавынхаа араас харж зогссон Тэмүжин

-Аав та айж яваарай , би ч айж сууя гэж амандаа шивнээд эргэлээ . Айл хүрээний эгэл жирийн амьдрал эргэн тойрон өрнөж сүү саалийн гэрүүдээс утаа суунаглан Сүнжгоо бүдүүн хүрэн булчинтай хөлийнхөө хурдаар үнээ тугалтай хөөцөлдөж Бөртгөлжин нэг ухаа үнээний бөөрөнд хацраа наачихсан сааж сууна . Тэмүжин тугал татая гэж бодоод үнээн зэл рүү очлоо .

-Та гэртээ сууж байхгүй дээ .

Тэмүжиний инээд өөрийн эрхгүй хүрэв .

-Чи намайг та та гээд л байх юм . Хоёр жилийн өмнө тэгдэггүй л байсан биз дээ .

-Эмэгтэй хүн болгон л өрхийн тэргүүнээ “Та “ гэдэг биз дээ . Тэгээд ч таныг мөдхөн хээрийн бэлтгэлд явна гэж аав хэлж байна лээ .

-Нээрэн үү . Надад жинхэнэ эр цэргийн зэр зэвсэг олгох байх даа .

-Тэгэх байлгүй дээ . Харин хээрийн бэлтгэлд явахдаа намайг санаж яваарай .

-Ха . Санах гэнэ шүү . Арай өнөөдөр явах юм биш байгаа . Би ерөөсөө ганзгалаа ачаагаа янзлая .

Тэмүжинийг гэр өөдөө яарангуй явахыг нь харж суусан Бөртгөлжин яагаад ч юм санаа алдан үнээнийхээ бөөр рүү нүүрээ улам шигтгэв . Харин хээр гарч жинхэнэ эр цэргийн аяны байдлаар хуарагнан цэргийн сургууль хийнэ гэхээс Тэмүжиний хөл хөнгөрч сүр ихт Мухлай ноёнд өөрийн сурсан мэдсэнээ үзүүлэн сургуульд цугласан олон дэрчгэр хүүхдүүдийг морины хэнхэдгээр хэмх хамх дайруулан бүгдийнх нь тэргүүлэгч болон тодорч хээрийн асрын голд хөмсөг зангидан суухсан гэх хүсэлдээ шатан ноёны “Мориндоо” гэх дууг сонсолгүй хоцорч алдаа гаргах вий хэмээн чих тавин суулаа . Ер тийм чимээ гарсангүйд “Арай гэнэтхэн мордоод явцгаачихсан юм биш байгаа” гэсэн хар төрж үе үе гүйн гарч харахад уяан дээрх морьд өглөө байсан хэвээр толгой хаялан ялаархацгаана . Хоёр богцоо жин тан бэлдээд баруун хаяанд босгоод тавьчихсан нь “Явцгаая” гэх шиг сүртэй харагдан босож суулган холхиулна . Нэг мэдэхэд бага үдийн сааль сүүний ажлаа дуусгаад Бөртгөлжин гэртээ орж ирлээ .

-Та чинь яаж байнаа .

-Яав ?

-Зарц боол шиг үүдэндээ жомбойтол суугаад

-Аа . Ноён гэнэтхэн яваад өгч магадгүй гээд л харж байна .

Бөртгөлжин тэсэлгүй инээд алдав .

-Өнөөдөр явахгүй ээ . Маргааш ч явахгүй . Аажимдаа л явах байх . Тэмүжиний урам сулдгасхийн хугарч дэмий л хоймроо очиж суулаа . Шар хэдгэнэ нэг жижигхэн хар ялаа барьчих санаатай бололтой ноололдон дээр дороо орж байснаа мөнөөх жижигхэн хар ялаа шар хэдгэний дээр гарч хүнээр бол хөлөөрөө дэвслэж байгаа аятай олон хөлөө солбин аяглаж далавчаа чичигнүүлэн дэвснээ нисээд явчихлаа . Шар хэдгэнэ ширдэгний шороо тоостой зууралдан нэг л хачин ноолорсон саарал юм болчихсон далавчиндаа наалдсан тоос шороог сэгсэрсээр үлдэв . Тэмүжин “Хн лойчихсон амьтан . Тийм атигар амьтанд ялагдаад байхдаа яадаг юм . Чи чинь том загас туулай зуугаад л ихэмсэглээд байдаггүй билүү . Бүтэлгүй гэдэг нь “ хэмээн дэмий л амандаа үглэн хялалзаж суулаа . Их үдэд Бөртгөлжин Сүнжгоог дагуулсаар орж ирэв . Сүнжгоо цар дээр идээ тавин барьжээ . Тэмүжин ч өлссөнөө гэнэт мэдэн томоотой царайлан хормойгоо хумилаа . Тэд чимээгүйхэн хооллов . Аяганд нь хийсэн ээдэм , гашуувтар амттай боз халуун аарц уугаад хөлс нь чийхарав .

-Та ааруул идэх үү ?

-Тэгье . Нойтон ааруулын исгэлэн амтанд автан араанд суларсан шүлсээ залгин суухдаа “Эр цэрэг болж төрөөд ингэж ч суух гэж дээ “ хэмээн харуусан бодоод сөхөөстэй үүдээр алсыг ширтлээ . Сүнжгоо мөнөөх л янзаар бүдүүн бор шилбээ нугалан өвдөглөн сууж байгаад гарлаа .

-Сүнжгоо ч бүдүүн хүүхэн байна шүү дээ . Хэдтэй юм .

-Өнөө жил арван долоо хүрч байгаа юм .

-Хүнтэй суудаггүй хүн үү?

-Суусан л даа .

-Аа . Тийм байлгүй дээ . Хүрээнд миний үеийн ... гээд Тэмүжин гацлаа . Хүүхэд гэж хэлж чадсангүй . Гэтэл хар хүн гэж хэлэх гэхээр бас л болдоггүй ээрснээ хүн бий юү гэж сонирхлоо .

-Байгаа байгаа .

-Биеийн чилээ гаргачихмаар юм байвал жаал ноолох юмсан . Суусаар хамаг булчин хөшчихлөө .

Яагаад ч юм хуучин Бөртгөлжингөөс юү ч үлдсэнгүй шиг санагдана . Нэг л ноомой дорой хүн болчихжээ . Элэг барингуй байвал үгэнд овоо ороод байх шинжтэй .

-Чи нэг хүн дуудаадах нь уу даа аан ?

-Тэгье ээ тэгье .

Гэтэл дэрчгэр чих нь үсэндээ ч хучигдаагүй хорчгор шар хүүхэд үүдээр цухуйснаа

-Намайг дуудсан уу ? гэв .

-Хэн ?

-Бөртгөлжин л ...

-Аа ороод ир . Чамайг хэн гэдэг вэ ?

-Хадар .

-Хөөх .

-Яав ?

-Атийчихаад юүн ч айхтар нэртэй юм . Барилдаж чадах уу ?

Өнөө хүүхэд доогтой мушийснаа

-Харин чи ? гэж сөргүүлэн асуусанд Тэмүжиний уур дүрсхийн хүрч хормойгоо шуусанд өнөө хүү ч дууриав . Шууд золгуут тонгорсонд дэрчгэр Хадар хад шиг хөдөлсөнгүйд баахан гайхаад мөрнийхөө барьцыг чангалаж байгаад хавирчихсан чинь Хадар чухам ямар хариу мэх хийснийг мэдэж амжилгүй нуруугаараа ширдэг дээгүүр өнхрөв . Тэмүжиний шар хөдлөж

* * * *
... Харин би банкиндаа хоёр мянган доллар vлдээгээд бусдыг нь авч Атлантик сити руугаа явлаа.Тєдийгєєс єдий болтол олохдоо олж,шатахдаа шатаж явахдаа эхнэртэйгээ хамт нээлгэсэн дундын дансан дахь цэвэр ариун хєдєлмєрєєрєє бий болгосон мєнгєндєє би огт гар хvрээгvй байсан юм.Тэр хадгаламжинд маань хорин долоон мянган доллар байсны хорин тавыг нь авав.Тэхдээ нэг ёсондоо хулгай хийчихэв.Эхнэр хvvхдvvдийнхээ хэнд ч хэлэлгvй єглєє сэрчихээд цахиур Тємєртэй адуу хєєснєє нэхэн бодож хэвтсэнээ -Явсан нохой яс зуудаг.Ер нь явъя.Чоно тєлєвлєгєєгєє хэрэгжvvлэе гэсэн цочир шийдэлд хvрч тvvндээ хєєрч дэвдэгнээд нєгєє гуравыгаа сургууль ажил руугаа явмагц банк руу яаран очиж тэндээсээ гэрээрээ хам хум орж хэдэн хувцас цvнхлэж -Би мєнгєє олж ирэхээр явлаа гэсэн бичиг бичиж орхичихоод л арилаад єгєв.Араас утасдаад байж магадгvй гэж болгоомжилсондоо гар утсаа ч орхив.Гэртээ хэдхэн хором болохдоо эхнэр ямар нэгэн шалтгаанаар буцаад ирэх вий гэхээс айж догдлож яарч сандарсаныг минь яана. Харин холын замд гарсан хойноо «За яахав эр хvн зорьсондоо,чоно харайсандаа» гэдэг юм.Эхнэр том охин хоёрын хадгаламжинд ямар ч гэсэн жаран мянга бий.Сандрахад тулбал амьдрах л мєнгє гэж бодож байсан юм.Гэхдээ тvvнд хvрнэ гэсэн бодол надад огт тєрєхгvй байв.Би илvv ихийг олно.Хорин таваар хоёр зуун мянгыг олно л гэсэн бодол тєрж байлаа. Тэнгэрлиг эр цахиур Тємєртэй адуу хєєсєн минь зvгээр ч нэг тохиолдол тєдий зvvд биш байх.Миний амьдралд дахиад ухрах сєєм ч газар байхгvй.Би Улаанбаатараас гарахдаа орон байр,унаа машин,тавилга сэлтээ ч бvгдийг нь зарчихаад ирсэн хvн.Эхнэр охин хоёрын маань тэр жаран мянга сандарч тэвдээд нутаг буцахад хэрэг болно гэсэн битvvхэн бодлын минь ивээс юм.Vнэхээр би ар талдаа сvйрлийн хана тултал ухарчихжээ. Гэхдээ хулгайч хvн хулгайчаа зvvдэлбэл дараагийн хулгайд баригдахгvй юм байна гэж зvvдээ тайлдаг юм гэсэн, хулгай тоглоом хоёрын хооронд ганц хуруу ч багтамгvй зай бий. Би домогт романы хулгайчийг зvvдэллээ,шилийн богд дээр гарснаас юуны ялгаа байгаа юм.Ингэж бодох тусам нэг л хийморьлиг зєн тєрж,хожлын ад асна.Болно,болгоно.Хожихоос єєр ямар ч зам надад байхгvй.Эхний єдєр гурван мянгыг хожиж яваад эргvvлж алдлаа.Мод дахин эргэсэнгvй.Мянга дєрвєн зуугийн алдагдалтай гарав.Хоёр єнжєєд тоглоомын талбар руу дахин гарлаа.Бас л олигтой юм болсонгvй.Есєн зуугийн алдагдал хvлээв.Бага мєнгєєр тоглосноос л энэ боллоо гэсэн бодолдоо хєтлєгдєн таван мянгыг солиулан тоглосон боловч мод ерєєсєє ивэлсэнгvй.Найман єдрийн дараа надад гурван мянган доллар л vлдлээ.Тэр єглєє би буудлынхаа тvлхvvрийг хvлээлгэж єгєєд шийдвэрлэх тулаандаа орж дєрвєн цагийн дараа хоосроод гарч ирэв.Ёстой новшийн газар,хулганы нvх,шивтэр ханхалсан хэвтэш.Надад казиног хараах єєр vг vнэндээ олдохгvй байлаа.Энэ новшийн газар руу,єєдтэй амьтан тоож ч єнгийж харахгvй нvх рvv яах гэж оров доо би.Анх энэ рvv яах гэж шургав.Тэгээд хашрахгvй юv гэж буцаж ирэв дээ би.Єєртєє бас казинод уур хvрнэ.Гэвч одоо яаж ч хараагаад бvх юм нэгэнт єнгєрчээ.Зургаахан сарын ємнє би ямар сайхан амьдралтай байлаа.Ганц хоёрхон жилийн ємнє шударгуу vнэнч ажил тєрєлтэй,гэр орондоо хvндтэй бvхнээ зориулах гэр бvлтэй ямар сайхан байлаа. Гэтэл тэр бvхнийг минь казино ингээд булаагаад авчихдаг байжээ.Далайн хєвєєнд энэ бvхнийгээ бодон толгой ганзгалан суутал гэнэт нэг мэргэн бодол тархинд гялсхийв.-Харин яая даа байз.Тэгэх хэрэг байна уу,vгvй юv.Бодож бодож vхсэн чёрт.Над шиг болсон хvнд єєр арга байхгvй гэж шийдлээ дээ.Ингээд ойрмогхон байх нэг диллерийн газар очив.Тэнд миний машиныг ердєє л гурван мянгаар vнэлэв. Даанч дээ,би єєрєє диллер байсан гэдгээ учирлан тайлбарлаж,машины vнэлгээний талаар муугvй мэдлэгтэй гэдгийгээ ойлгуулсаны эцэст тэд есєн мянган доллар єгч болох юм.Цааш vнэхээр арга байхгvй гэдгийг та ч єєрєє мэдэж байгаа гэж учирлацгаалаа.-Яая гэхэв.Гэхдээ бэлнээр шvv. Ингээд диллерийн газраас гарахын ємнє машинаа сvvлчийн удаа харлаа.Миний их гарын vvлэн цэнхэр лексус хvнээр бол надад туйлгvй гомдсон шинжтэй духайгаад зогсож байлаа.Гэнэт би мартасанаа санаж гvйх шахуу очин хаалгыг нь онгойлгоод голын толинд зvvлттэй байсан далай багшийн зураг,сундуйн жvд,хорол сэлтээ авч,жолооноос нь хадгаа тайлж хармайлтал суудлын савхин бvрээсэн дээр нулимас минь подхийтэл чимээтэй нь аргагvй дусав.Хаалгыг нь хаахын ємнєхєн эхнэр хvvхдийн минь,миний ч,ерєєс гэрэл гэгээтэй амьдралын минь бvлээн дулаан vнэр тэндээс сvvлчийн удаа сэнхийж хамар шархируулахад бушуухан хааж нусаа татаад эргэлээ.Машины минь мєнгє харин хэдэн єдєрт тууштай єсєж хорин таван мянган доллар болчихоор нь машинаа эргvvлж авахаар буцаад очлоо доо.Замын турш «Хэдээр vнэлсэн бол,бага л vнэлсэн байгаасай» гэсэн бодол тархи зовооно.Тэд машиныг минь гялалзтал угааж цэвэрлээд арван найман мянгаар vнэлээд тавьчихсан байлаа.За байз долоон мянгатай vлдээд би амжилтанд хvрэх vv vгvй юv.-Vгvй.-Тэгээд яахав,машинаа орхих гэж vv?-Харин ээ,хайран л юм даа.Энэ машин дотор хэдэн жилийн чинь амьдралын гэрэл гэгээтэй дурсамж бий шvv дээ. -Байз,байз.Тухтайхан бод.Чи тvvнийг зарчихсан шvv дээ.Нэгэнт л зарчихсан юм чинь.Хvний сэтгэлийн салхи орчихсон гэсэн vг.Одоо бол хvнийх.Харин дурсамж чинь чинийх.Тvvнээс чинь одоо энэ машинд юv ч vлдээгvй,бvгдийг нь энэ улс угаагаад цэвэрлэчихжээ.Мєнгєє єсгєєд шинийг ав.Унаа тэргээ юvлж шинэчлэнэ гэдэг чинь хэвийн л vзэгдэл.Юундаа уярч урвайгаа вэ?За даа тэгэхээс дээ.Єєр яахав.Гэвч хорин таван мянган доллар маань долоо хоногийн дотор казиногийн их саванд дусал болон орж би шууд л гудамжинд гарлаа. Хvмvvсийн дундуур гэмгvй царайлан явж,энд тэнд хvн амьтангvй буланд тvр зуур нугжийтал сууж нохой шиг дугхийнэ.Цаашдаа яах ийх,яаж амьдрах тухай тархи толгойд юv ч бодогдохоо больж би тэнэг мангар амьтан шиг л мэнэрчихэв.Осолдохгvй єлсєхийн эрхэнд гадагшаа гарч зоогийн газрууд эгнэсэн арын гудамж руу ортол Хуннань газрын амтат нугас гэсэн нэр анхаарал татаж хаалгыг нь зориг муутайхан татлаа.Vйлчлvvлж байгаа нэг ч хvн алга. Эзэн халзан хятад гvйж ирээд илэрхий ханз аялгаар -Би танд юугаар туслах вэ гэж асууж байна.-Ноёнтоон надад нэг гуйлт байна.Би ажил хайж явна.Єнєє хятад тvмэн зvйлийн тайлбар тавьж зовлон тоочлоо.Єлсєж гуринхлан нvд харанхуйлсан надад цагаан хэрэмийг бариад дуусгах дайны хугацаа орох шиг болж гуйвахгvйн эрхэнд ойрхон байх ширээний єнцєг тулав. -Ноёнтон минь,надад цалин хэрэггvй.Хоол ор байхад л боллоо.-Би таныг маш сайн ойлголоо.Хэрэв тийм бол ажил одоо ч байна.Арын єрєєнд аяга таваг овоолоостой байгаа.Харин ажлын ємнє би таныг дайлая.Суугаад хооллоцгооё.Амьдралдаа би энэ нугас шиг амттай хоол идэж vзлvv гэсэн бурханлиг бодол тєрж Хуннань нугасны ажилчин боллоо. Чухам яах гэж энэ ажлыг хийж байгаагаа л огт ойлгохгvй байлаа.Бодвол єлбєрч vхэхгvйн л тулд бололтой.Ажил маань харин хєнгєн.Энд хvн бараг орж ирдэггvй болохоор угаагаад байх нэг их аяга таваг гарахгvй.Умгар жаахан ресторанаа угааж шалыг нь шvvрдэхэд арван минут элбэг хvрэлцээд илvv гарна.Шєнєдєє хоёр ширээ нийлvvлж дээр нь гудас шидчихээд унтаад єгнє.Наддаа л цахиур Тємєрийн хийлдэг матраацтай ор шиг санагдана.Бодоод байсан чинь энэ ороо л цахиур Тємєрийн ор хэмээн єргємжлєн зvvдэлсэн ч юм шиг. Дээд давхарт байх эзний гэрийн ванны єрєєг ашиглаад усанд орчихно.Бид хоёр хэн хэнээс нь илvv vрлэг гарахгvй хоёр биендээ тун ч таалагдсан эзэн ажилчин хоёр болов оо.Эзэн маань Тайваний хятад л даа.Эцэг нь Гоминдан намын хvн байсан юм байх.Улаан хятадуудад баригдвал амьдаараа єтєж хvн биш болно гээд зугтчихсан гэж байгаа. Тайваньд аав ээж нь хэсэг суугаад Америкийг бараадан ирэхэд эзэн маань арван тавтай байсан юм гэсэн..Энд тийм багадаа ирж олон жил амьдарсан атлаа хэл нь ёстой улаан хятад. Мань эрийн хувьд Гоминдан намынхаа анхны даргыг мэдэхгvй,мєнєєх амьд хvнийг єтvvлчихдэг улаан хятадынхаа анхны дарга ямар хvн байсан бэ? гэдгийг ч мэдэхгvй. Осолдохгvй л Хятадын хойт талд нь Орос,урд талд нь Энэтхэг гэж улс байдгийг мэднэ.Бас Аласкийн хойгийн хvмvvс умарт тэнгист амь дvйсэн аялалд явж далайн амтат хавч тvvдгийг харин ч нэг мэднэ дээ.Учир нь єєрєє тэр хавчнаас авчирч ресторандаа хоол хийдэг юм.Нэг удаа манж vндэстэн сvvлийн гурван зуу гаруй жилийн турш хятадыг захирч байсан гээд хэлчихсэн чинь барьж байсан тавгаа шал руу хага шидэн уурлаж Цинь ши хуандийгаас єєр хаан хаана ч байхгvй одоо ч байхгvй гэж мугуйдласан тул тvvнээс хойш иймэрхvv осолтой сэдвээр би ярихаа больчихсон юм.Ийм л эзэн ажилчин хоёр сvрхий ходий амь зууж байлаа.Єглєє бvр л их мєнгє банклаад харих тухай бодол намайг сэрээвч тэр их мєнгийг яаж олох аргыг л яаж ч бодоод олохгvй гайхаширна.Банкинд байгаа хоёр мянган доллараа аваад тоглочих дур асавч хvчилж чадахгvй л байлаа.Тэр бол амьдралаас над руу унжиж байгаа сvvлчийн сэжим минь юм. Тvvнийгээ тасалчихвал гэж бодохоос дотор харанхуйлан энэ тухай бодлоо шvлстэйгээ цааш нь залгидаг байлаа.Хий л казино дундуур сэлгvvцэж,тєрєл бvрийн тєлєвлєгєє сэтгэлдээ зохион,ямар нэг азгvй хvн зуун доллар гээчихсэн байх юм биш байгаа гэж горьдон ширээн доогуур єлєлзєн шал ширтэж хэсэг холхиод арга тасармагц Хуннань даа очино.Эзэн маань атигар жаахан эхнэртэйгээ баахан ногоо нугас ємнєє тавьчихсан идэж л суух.-Чи хааччихваа,наашаа суу.Гурвуул хооллоё гэнэ.Тэд хvн хооллох талаар vнэхээр буянтай улс.Гаднаас хvн орж ирэхгvй бол єєрсдийгєє уйгагvй хооллоно.Гэвч тэр их хоол хаашаа шингэчихдэг юм бvv мэд.Эхнэр нь нєгєє л хавтгай цээжтэй,атигар намхан,чєргєр туранхай хэвээрээ.Тэр эхнэр англи хэл огт мэддэггvй болохоороо хvнтэй vед арын єрєєнєєсєє цухуйх ч vгvй. Бас элдэв юм сонирхоод байдаггvй нь олзуурхууштай.Нэгэн vдэд хооллож суухдаа надаас юм асуугаад байгаа бололтой шулганасанд нєхєр нь -Манай авгай чамайг эхнэртэй юv гэж асууж байна гэж орчууллаа.-Байхгvй.Ингээд л бидний хооронд яриа дуусав. Тэр хvvхэнд авах юм ганцхан нvд нь л байсан даа.Эрвээхэйн далавч шиг сормуустай,дvрлэгэр хар нvдтэйсэн.Бас дажгvй зан ааштай.Ядаж яваа надад ганц ч муу авир гаргаагvй шvv.Нэг єдєр хийх ажилгvй зуу,тавиа байг гэхэд хорин тавтын ганц ногоон хасаа олдоосой,дор нь єсгєнє дєє гэсэн горьдлогоо барчихаад казиногийн гадаах сандал дээр нарлаж суутал-Ээ мэн гэсэн дуу гарлаа.Єндийн харвал сахал vсэндээ баригдаж,хир даг болсон жинс угласан нэг дохигор нєхєр зогсож байх юм.-Танд юугаар туслах вэ?-Янжуур хайрла.-Бололгvй яахав.Мєнєєх эр хажууд минь тарайн суугаад єгсєн янжуурыг минь бахтайяа сорон утаагаар нь тоглон зугаацсанаа-Ойрд навчин тамхи татсангvй гээд инээлээ.-Тэр ч уул нь сайхан шvv.-Сайхан гэхэд дэндvv багадна.Тэр чигээрээ голийсон хvрэн аз жаргал байхгvй юу.Чи Хятад уу,миний нэр Майк гээд vстэй гараа сунгалаа.Би нэрээ хэлж,Хятад,Монголынхоо талаар харин нарийвчилж тайлбарласангvй.Тэртэй тэргvй энэ ямар ойлгох ч юм биш.-Мєнгєє алдчихаа юу?Дургvй хvрээд явчихлаа.Энэ мууд ер нь ямар хамаа байнаа.-Бага зэрэг.Мань хvн хоолойдоо хєхєрсєнєє-Тэр чам руу муухай хараад байна гэлээ.-Хэн?-Яагаав.Ийсvс.Худлаа хэлсэнд чинь уурлаад байна.-Би худлаа хэлээгvй л дээ.Тэгээд ч би Христ шvтэгч биш.-Чи тэр хижээлдvv эрийг харж байна уу?-За харлаа.-Байгаа хєрєнгєнийхєє ес аравны зургаан хувийг алдсан хvн байна.Тэгэхээр тэр хvн бол бага зэрэг алдсан гэж ярьж болно.Чи бол vгvй.-Харин тvvнийг чи яаж мэдэж байгаа юм.-Би єєрєє хоосроод хоёр жил болж байна даа.Одоо энд ажилладаг.-Казинод уу?-Бараг л тийм.Тэр хєлгийн жолооч гээд заасан зvг рvv нь хартал зарим нэг саваагvй хvн нэг казиногоос нєгєє рvvнь явахдаа сонирхоод суудаг целфонон бvрхvvлтэй,хоёр суудалтай тvрдэг тэрэг зогсож байв.-Сvрхий эддээ.Ээлжийн жолоочтой,тэр маань дотор азаа vзэж байгаа.Жон гэдэг юм.Мань хvн баяжчихвал би ч хоосон хоцрохгvйдээ.Сая нэг сайн хvн бид хоёрт хорин доллар єгсєн юм.Тэгээд шодтол Жоны аз таарчихгvй юу,тэр ер нь єнєєдєр их азтай байгаа юм.Аягvйтвэл хэдэн мянгыг хармаалаад гараад ирэх байх шvv гэж ярьж суутал нэг єндєр махигар хар том амаа байдгаар нь дэлгэн инээсээр хvрч ирэв.-За яав?-Бараг л хожлоо.Би азын арван хоёр дээрээ тавьсан.Гэтэл золигийн муу шоо ес рvv уначихлаа.Сонирхолтой нь чи тамхитай болоо юу?-Энэ ноёнтноос авсан юм.Аятайхан гуйвал чамд ч гэсэн єгнє дєє.-Ноёнтоон...-Хэрэггvй дээ.Би зvгээр л чиний найз.Харин та хоёр хэдийг л татмаар байна хvссэнээрээ тат гээд би хайрцагтай тамхиа гаргаж дунд нь тавилаа.Бид гурвыг тун ч хєгжилтэй ярилцан тамхилаж суутал манай хоёрын «хєлєг» гэж сvржин нэрлээд байгаа тvрдэг тэргэн дээр нь элбэг зуун хорин килограмм татах бvдvvн авгай ирчихсэн мєнєєх тэргэнцэр рvv хэрхэн авирч гарах ухаанаа олохгvй гайхишран мунгинаж харагдав.Жоныг ухасхийн босуут би гараас нь шvvрч-Би хvргэчихээд ирье гэлээ.Тэр ч уухайн тас буцаад суув.Би нєгєє авгайг ойрхоны хоолны газарт хvргэж єгєєд хоёр доллараар шагнуулан олзоо нєгєє хоёртоо єгсєнд -Чиний хєдєлмєрийн хєлс чинийх гээд авсангvй.Ингээд хоёр доллартай болдог юм байна.Тvvнийгээ атгаад дотогшоо орох гэсэнд нєгєє хоёр маань -Чи яах гэж байна гэж байна.-Vгvй энэ чинь азаа vздэг байгаа даа.Нэг центийн машин руу хийгээд vзье.Єсчих ч юм билvv.Тэр хоёр юм ч хэлсэнгvй.Харин Майк горьдсоны гарз гэсний шинж болгон гараа савж,Жон зvгээр л шоолонгуй инээмсэглэв.Нэг ч их удалгvй хоёр доллараа хандивлачихаад гараад ирсэнд нєгєє хоёр маань байсангvй.Зорчигч олоод «хєлєг»-єє жолоодоод явсан бололтой.Иймэрхvv амьдралаар сар гаран амьдарч явтал тэр нэгэн єдєр ирэх л жамаараа ирлээ дээ.Тэр єдєр бид гурав хамгийн алсын казинод хос хоёрыг хvргэснийхээ шанд арван доллар хvртээд хэн нь азаа vзэхээ нэгтийн улаан центээр шодон Майкад аз таарч тvvнийг хичээнгvй тоглохыг гуйн залбирах нь халаг Трампп руу явцгааж байлаа.Гэнэт миний чих дvнгэнэн шуугиж,нvд бvрэлзээд явчихав.Ядаргаа тусчих нь энэ vv?Гэтэл би юундаа ядрах билээ.Над шиг ийм арилсан дотортой яадгаа алдчихсан тоглоомчинд тэмбvv ч тоож тусахгvй.Харин ядаргаа бол тvvний дэргэд тэнгэрийн хишиг шиг сэхээтний євчин.Хэн нэгэн нь л намайг ойрхоноос дурслаа.Тэгвэл нєгєє гураваас минь єєр хэн байх билээ.Ийн бодуут би нєгєє хоёрыгоо орчихоод гvйчихлээ.Тэгнээ тэр.Таж Махалын гадаа эхнэр маань хоёр охинтойгоо зогсож байх нь олон хvний дундаас нvдэнд шууд тусан хар эрчээрээ гvйн очих хvсэл оргилсон боловч хєл минь урагшаа гишгэсэнгvй.-Чи хєлс хvчээ гарган хурааж хуримтлуулсан амьдралынх нь vндсийг хулгайлчихаад ямар нvvрээрээ тэдэндээ очих гэсэн юм.Унаа машинаа зарчихсан чамайг тэд ийм болтлоо дампуурсан гэж огт бодохгvй байгаа шvv дээ гэсэн бодол тєрж тэднийг наашаа эргэнгvvт нь сандарч,хажууд баригдаж байгаа барилгын хашаа руу ам мєлтєс орлоо.Энэ орчлон хорвоод миний хамгийн хайртай гурван хvн надаас ганцхан алхамын зайтай єнгєрч явсанаа том охин маань дороо зогсож -Ээж дахиад бvгдийг нь нэг л удаа тойрч vзчихээд явъя,тэгье л дээ гэж гуйв.-Энд алга байна шvv дээ.Бид ханатлаа эрлээ.Байсан бол таарах болсон.Аав чинь єєр тийшээ л явчихаж.Лас вегас ч явчихсан байж магадгvй.Одоо явцгаая охин минь.Онгоцноосоо хоцрох нь гэж эхнэр маань их л шийдэмгий хэлэв.Миний амьсгаа давчдан толгой эргэж золтой л нєгєє хашааныхаа цаанаас гараад оччихсонгvй.Манай хэд онгоцоор ирж дээ гэж бодов.Эхнэр маань хєдєлгєєн ихтэй хол замд машин барихаас айгаад байдаг юм.Араас нь харсанд тэр гурав маань толгой гудайлган тун ч дурамжхан шинжтэй аажуухан явсаар олны дотор уусан алга болов.Дотор давчдан толгой эргэж орчин тойрон шар ногооноор эргэлдэн дайвалзахад далайн эргийн чийгт нєгєє л сандал дээрээ суун «Одоо яахав,цаашдаа би хаачиж,юv хийж,яаж амьдрах юм бэ» гэсэн шаналгаат асуултаа єєртєє дахиад л тавьж хариуг нь ололгvй тvгдчиж суутал Майк,Жон хоёр арзайтлаа инээлдсээр ирж -Чи хааччихваа,энийг хараач гэлээ. Харвал Майкийн гарт хоёр зуун доллар ямар нэг амьтны авралт ногоон нvд шиг ч юм уу,хоёр ногоон нvх шиг ч юм уу юутай ч учир нь тайлагдамгvй нэг л нууцлаг ногоон туяатай єнгєєрєє эрээлжлэн харагдлаа. -Чи яаж яваад ингэж баяжиж орхив оо?Майк надад тодорхой хариу хэлсэнгvй харин хамраа ихэмсэгээр шантайлгаад -Явъя гэлээ.-Хаашаа?-Намайг,бас Жон та хоёрыг дуудаж байгаа тэр газар руу.Тэрээр бид хоёрыг дагуулан явсаар нилээн тохилог нэгэн баар руу орж хоёр Америк маань том том навчин тамхи жавжиндаа багтаж ядтал чихэн баагуулж виски шимэнгээ хєзєрийн онол ярьж,би ч дуртай Смирноффоо балгангаа ярианд нь магадлалын онолын талаархи єєрийн мэддэгийг хавчуулж ам хуурайгvй бурцгаалаа.Харин бидний амнаас цээл сайхнаар урсан гарч байгаа онол маань бидний ємссєн хувцас байгаа байдалтай маань л даанч авцалдаж єгсєнгvй.Бид ярьж байгаа онолынхоо мэдлэгээр бол дэндvv тасархай улс санж.Харин ємссєн зvvсэн,за ерєнхийдєє амьдралынхаа тvвшнээр бол аманд багтаж ядах онолынхоо эсрэг зvг рvv тасарчихсан улс санж.Биднийг харан жуумалзан байсан хvмvvс ч энэ л тухай бодож байсан бизээ.Тэнд хоёр гурван цаг суугаад гарч явахдаа нєгєє хоёроосоо- Хэн чинь азаа vзэх юм бэ? гэж тэсэлгvй асуугаад тавьчихлаа.-Юугаар?-Яагаав? Чамд мєнгє байсан биз дээ?Тэр хоёр тачигнатал инээлдэж харин миний гол горойлгосон єнєєх бодол,гомдол гутрал,гэр бvлийнхээ хєрєнгийг хулгайлсан шившиг,ийм болтлоо арчаагvйтэж ядарсан ядрал тархи толгойг минь дахиад л янгинатал базан авч нулимас гарах гээд ч байгаа юм уу,цєхєрч сєхрєх гээд ч байгаа юм уу,аль ч учраа олохоо больж хий л ангалзан далай зvгээс сэвэлзэх салхийг хахах шахуу залгилаж явлаа.Долоо хоногийн дараа зэрэгцvvлж тавьсан хоолны ширээн дээрх гудсаа эвхэж зогсохдоо -Ерєєсєє л энэ бvхнийг цэглэе.Хария.Казиног бvрмєсєн мартая гэж шийдээд эзэндээ -Би єєр газар цалинтай ажилд орсон гээд хэлчихлээ.Тэр маань-Зvйтэй.Чи ингэж явж болохгvй гэснээ цонхоороо гадагшаа шагайж хараад -Ойр хавьд хvн хар ч алга.Гурвуул хоолоо идэе.Чи тэгээд яв даа гэсэн билээ.Би банкиндаа хоёр зуун доллар vлдээн мянга найман зууг нь халааслаж Дейтон руугаа нисэх онгоцны тийз аваад такси захиалтал «Такси хvлээх зуураа дотогшоо ороод таван зуугаар тоглоод vзээч» гэж дотор хvн маань зай завсаргvй шалж гарлаа.Онгоцны тийз борлуулах газрын толин хананд vс нь єрвийж,ємд нь шолхойж,цамц нь vрчийж хорчийсон vнэхээр єрєвдєлтэй,бас vзэн ядаж ханашгvй ядруу амьтан харагдаж байгаа нь надаас єєр хэн байхав дээ.-Ертєнцийн ёроол руу ингэтлээ уначихаад єєр юу хvсээ вэ чи? Vvнээс цааш унах газар байгаа юм уу? Гvйцээ.Чи энэ хорвоогийн хамгийн адгийн лаг шавар дотор ханатлаа хэвтлээ.Одоо болоо.Бос харь.Казино руу эргэж харах ч vгvй харь.Хvн шиг ажил хєдєлмєр хий.Булчин л ядарна уу болохоос тархи, сэтгэл мэдрэл ингэтлээ ядарч туйлдахгvй шvv дээ.Жон,Майк хоёртоо зуу зуун доллар єгєєд хамтдаа хєгжилтэй байснаа дурсан Охойяа руугаа харьж ажил хийхээр шийдсэнээ хэлж -Та хоёр ч гэсэндээ эндээс явцгааж амьдрах энэнээс арай єєр арга зам хайгаач.Амьдрах олон арга бий шvv дээ гэсэнд Майк гар дахь зуутын дэвсгэрт рvvгээ харж гайхсан шинжтэй -Би чамайг буруу таажээ.Чи чинь хоосроогvй юм байна шvv дээ.Тэгэхээр чиний зєв.Чамд амьдрах олон арга зам байгаа нь тодорхой байна.Харин бид хоёрт бол тэр бvх замууд чинь бvгд хаагдсан.Бид гурав тэхдээ муугvй байсан шvv тиймээ Жон.Чамайг явчихаар нэг гар маань байхгvй болчих шиг л болох байх даа.Тэхдээ яахав ээ,цаана нь муу ч vгvй хоёр vлдэж байна шvv дээ аан гээд нэг муухан мушийлаа.Жоны нvдэнд нулимас гялтганах хир нь уруул нь инээмсэглэнэ.-Vvгээр ирвэл «хєлєгтєє» суугаарай.Би гурав чамайг хvссэн газарт чинь хvргэж єгнє гэлээ.Ингээд хоёр нєхєртэйгээ тэврэлдэн vнсэлдээд далайн буцламгай ус шиг эр улсын гашуун халуун нулимсаар хvзvv хацраа норгож аваад салцгаалаа.Харин намайг Охойяад засвар хийгдэж байгаа байр маань тосов.Хєрш байрны Монгол айлаар ортол гэрийн эзэн намайг нvд бvлтийлгэн харж-Чи чинь...яваагvй юм уу гэв.-Хаашаа?-Юу хаашаа гэж нутаг руугаа.-Vгvй чишш.Гэнэт сэтгэлд харанхуй шуурга дэгдэн нvд бvрэлзээд явчихав.-Арай манайхан гээд илvv vг хэлж чадсангvй ээрлээ.Тэр миний байдлыг ойлгож байгаа бололтой хєргєгчнєєсєє хугас шил виски гарган хуурайгаар нь аягалаад -Май хє.Vvнийг татчих гэв.Тvvнийг уутал доторхи бєглєєс жаал тавирч юмны наана цааныг эрхбиш эрэгцvvлэхтэй боллоо.-Эхнэр хvvхэд чинь замаараа чамайг дайрч аваад монгол буцна гээд явсан шvv дээ.Манай эндхийнхэн танайхыг контейнерт ачиж єгсєн.Гэтэл чи энд явж байдаг.Энэ ер нь юv болоод явчихав аа аан.-Зєрчихжээ.-Араас нь нисэх л болж дээ.-Харин тийм л юм болчихлоо.Явтлаа танайд хэд хоноё.-Тэгээч дээ.
Зохиогч Д.ЭНХБОЛД /Чикаго/АНУ-д аж төрж буй Монголчуудын амьдралаас сэдэвлэсэн маш сонирхолтой адал явдлын тууж. Нэгэн монгол эр хамаг байдгаа Казинод алдаж, гуларч алдаж явсаар, эхнэр хүүхэд нь хүртэл түүнийг орхин Монгол руугаа буцна. Гэвч нэг л өдөр ...

Хэвлэгдсэн он 2006. Bloomington, IN Үнэ 17,99$Худалдан авахыг хүсвэл enkhbold9@yahoo.com хаягаар хандана уу2 Номын хэсгээс уншихыг хүсвэл доор дарна уу....